21. Δημογραφικά στοιχεία του Χελιού από την Επανάσταση του 1821 μέχρι σήμερα.
Όταν εξερράγη η Επανάσταση του 1821, είναι άγνωστο τι πληθυσμό είχε το Χέλι. Μπορούμε όμως να βγάλουμε μερικά συμπεράσματα για αυτό αν λάβουμε υπόψη μας τη συμμετοχή του χωριού στο Αγώνα του 1821.
Όπως θα ιδούμε πάρα κάτω στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821 έλαβαν μέρος τουλάχιστον 89 άτομα από το Χέλι, τόσοι αναγράφονται στο Μητρώο Αγωνιστών του 1821 και αν λάβουμε υπόψη μας ότι τα άτομα αυτά ήσαν ηλικίας από 20 μέχρι 30 ετών κάλυπταν δηλαδή μια δεκαετία και δεδομένου ότι ο μέσος όρος ζωής τότε ήταν 60 χρόνια οι αγωνιστές αντιπροσώπευαν το 1/6 του άρρενος πληθυσμού και με τη λογική αυτή συνολικά θα ήσαν 89X6= 534 άτομα και άρα ο μικτός πληθυσμός άντρες και γυναίκες θα ήσαν τουλάχιστον 1068 άτομα Αυτά βεβαία με την
προϋπόθεση ότι όλοι οι άντρες του χωρίου από ηλικίας 20-30 ετών θα είχαν πάρει μέρος στον αγώνα αυτόν πράγμα αδύνατο γιατί υπάρχουν σήμερα στο χωριό επώνυμα που δεν είχαν καμιά συμμετοχή στον Αγώνα του 1521 αλλά και οικογένειες με μεγάλο αριθμό μελών σήμερα που η συμμετοχή τους δεν ήταν ανάλογη με τα μέλη τους.
Από το σκεπτικό αυτό μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο πληθυσμός του Χελιού τότε θα ήταν πολύ μεγαλύτερος από τους 1068 κατοίκους που λογαριάσαμε παραπάνω και ίσως πλησίαζε τους δύο χιλιάδες η και ακόμη περισσότερους. Στην περίοδο λοιπόν της Επαναστάσεως του 1821 το Χέλι έπρεπε να ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της περιφέρειας μας.
Το γεγονός δε ότι ο ιστορικός της περιφερείας μας κ. Λαμπρινίδης που έχει γράψει την ιστορία της Ναυπλίας και στο έργο του αυτό παραθέτει έναν πίνακα όλων των χωριών της Ναυπλίας με τον πληθυσμό του καθενός και αναφέρεται στο έτος 1815 και στον πίνακα αυτόν δεν ανάφερε καθόλου το Χέλι, δεν σημαίνει ότι το Χέλι τότε ήταν ανύπαρκτο η ασήμαντο.
59
Αφού στο πίνακα αυτόν έχουν συμπεριληφθεί και χωρία με 10 και με 20 κατοίκους Η παράληψη συνεπώς του Χελιού από τον πίνακα αυτόν θα οφείλεται σε κάποιο άλλο λόγο και πιστεύω πως ο λόγος αυτός είναι το γεγονός ότι επειδή το χέλι βρίσκεται πολύ κοντά στα σύνορα Αργολίδας και Κορινθίας και επειδή το Χέλι όπως και προηγούμενα έχει αναφερθεί συμπεριλαμβάνετε κατά κατά την Ενετοκρατία στο Καντόνι της Κορινθίας, ο συγγραφέας θα θεώρησε το Χέλι σαν χωριό της Κορινθίας και για το λόγο δεν το συμπεριέλαβε στον πίνακα που δημοσίευσε
Και φυσικά ο Λαμπρινίδης δεν είναι ο μόνος που θεωρούσε το Χέλι σαν χωριό της Κορινθίας, γιατί και άλλοι ιστορικοί είχαν κάνει το ίδιο λάθος ένα πλήθος αγωνιστών του 1821 μηδέ και αυτού του Καπετάν Χελιώτη εξαιρουμένου τους αναφέρουν σαν καταγόμενους από το Χέλι Κορινθίας.
Μετά το 1830 όμως ο πληθυσμός του Χελιού ήταν μικρότερος. Κατοικούσαν στο Χέλι λιγότεροι από 1.000 κάτοικοι. Η ελάττωση αυτή του πληθυσμού του χωριού σε αυτή την περίοδο είναι απόλυτα δικαιολογημένη, γιατί οι Χελιώτες πριν από το 1821 ζούσαν στο χωριό τους σε πλήρη σχεδόν απομόνωση. Οι νέοι μέχρι τα τριάντα τους χρόνια ήταν αμφίβολο αν ποτέ είχαν φύγει από το χωριό τους και αν γνώριζαν πως ζούσε ο άλλος κόσμος στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι ασχολίες στο χωριό τους ήσαν κυρίως κτηνοτροφικές και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής των το είχαν περάσει στην ύπαιθρο μαζί με τα πρόβατα και τα γίδια και οι συναναστροφές ακόμα και με τους ανθρώπους του χωριού τους ήσαν πολύ περιορισμένες.
Οι 89 αγωνιστές του 1821 νέοι 20-30 ετών δεν γνώριζαν πριν την Επανάσταση καθόλου τον κόσμο έξω από το χωριό τους. Με την Επανάσταση όμως, αγωνιζόμενοι κατά των Τούρκων, πέρασαν από το Ναύπλιο, το Αργός, την Κόρινθο, έφθασαν ακόμα μέχρι την Πάτρα και την Αθήνα, γνώρισαν στα μέρη αυτά μια καινούργια ζωή, μια ζωή τελείως διαφορετική από αυτή που ζούσαν εκείνοι στο χωριό τους.
Έζησαν στα 9 χρόνια της επανάστασης ένα καινούργιο κόσμο και η νέα αυτή ζωή τους είχε μαγέψει τόσο πολύ, που χωρίς μεγάλη σκέψη πολλοί από αυτούς μόλις τελείωσε ο πόλεμος, πήραν την απόφαση να μην ξαναγυρίσουν στο χωριό τους και εγκαταστάθηκαν στα καινούργια μέρη που είχαν γνωρίσει και κυρίως στην Αθήνα και τον Πειραιά παίρνοντας σιγά-σιγά μαζί τους και τις οικογένειες τους.
Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι αρκετές οικογένειες που τα παιδιά τους είχαν πάρει μέρος στον Αγώνα του 1821, χάθηκαν από το χωριό και πολλές από αυτές εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα όπου σήμερα βρίσκονται απόγονοι τους εκεί. Είναι λοιπόν απόλυτα φυσιολογική η ελάττωση αυτή του πληθυσμού του Χελιού αμέσως μετά την επανάσταση το 1821.
Παρ όλα αυτά όμως το Χέλι από την επαναστατική περίοδο μέχρι και σήμερα ακόμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα ορεινά χωρία του Νομού μας και διατηρεί τον πληθυσμό του παρά το γεγονός ότι όλα σχεδόν τα ορεινά
60
χωριά του Ελλαδικού χώρου ερημώθηκαν τελείως, ιδιαίτερα μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο Το Χέλι σε μια Βενετική απογραφή του 1.700 αναφέρεται στο GIUADIRIONE DΕ ΡΟΡΤΟ-ΡΟΡΡΟ σαν οικισμός με 100 οικογένειες. Επίσημες απογραφές από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας που υπάρχουν μόνο από το 1833 μας δίνουν τα παρακάτω αποτελέσματα.
Απογραφή 1833 κάτοικοι 836
Απογραφή 1879 κάτοικοι 820
Απογραφή 1885 κάτοικοι 800
Απογραφή 1889 κάτοικοι 790
Απογραφή 1907 κάτοικοι 960
Απογραφή 1920 κάτοικοι 813
Απογραφή 1928 κάτοικοι 1 .350
Απογραφή, 1940 κάτοικοι 1 .930
Απογραφή 1951 κάτοικοι 1 .5^5
Απογραφή 1951 κάτοικοι 1 .430
Απογραφή 1971 κάτοικοι 1 .223
Απογραφή 1931 κάτοικοι 1 .154
Απογοαφή 1 991 κάτοικοι 1 .086
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
61
Μετά 1940 παρατηρείται μια σημαντική μείωση του πληθυσμού αυτό όμως δεν οφείλεται σε φυσιολογική μείωση, αλλά σε του πληθυσμού μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και αυτού στο νεοϊδρυθέντα οικισμό του Μετοχιού, που "αποτελεί ιδιαίτερη Κοινότητα, την Κοινότητα του Αγίου Δημητρίου με πληθυσμό στην απογραφή του 1981, 946 κατοίκους και που σχεδόν στο σύνολο του ο πληθυσμός αυτός προέρχεται από το Χέλι. Αλλά και ο νεοϊδρυθείς οικισμός του Αμαριανού, που οι κάτοικοι του σήμερα υπερβαίνουν του 100, αποτελείται αποκλειστικά από Χελιώτες. Έτσι αν υπολογίσουμε αθροιστικά τους κατοίκους του Χελιού, του Αγίου Δημητρίου και του Αμαριανού που είναι όλοι Χελιώτες, ο πληθυσμός αυτός υπερβαίνει και τους 2.300 κατοίκους.
Πέρα όμως από αυτούς σήμερα και μια άλλη κατηγορία Χελιωτών έχουν μετοικίσει και μεταναστεύσει. Σήμερα περισσότερο από άλλη φορά, όλα σχεδόν τα παιδιά των Χελιωτών επιδιώκουν σπουδές. Όσα λοιπόν από αυτά επιτυγχάνουν στις σπουδές τους και γίνονται επιστήμονες ή καταλαμβάνουν μια δημόσια θέση υποχρεωτικά εγκαταλείπουν το χωριό και εγκαθίστανται στον τόπο εργασίας τους μαζί με τις οικογένειες που έχουν δημιουργήσει και η κατηγορία αυτή αποτελείται από μερικές εκατοντάδες άτομα.
Επίσης μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο παρατηρήθηκε μια ομαδική μετανάστευση κυρίως στον Καναδά και στην Αυστραλία. Αν λοιπόν υπολογιστούν και αυτοί με τις οικογένειες του, τότε συνολικά σήμερα οι Χελιώτες, όσοι βρίσκονται στο χωριό μαζί με αυτούς που είναι διάσπαρτοι στον Ελλαδικό χώρο και στο εξωτερικό, υπερβαίνουν κατά πολύ τις τέσσερις χιλιάδες.
Όπως θα ιδούμε πάρα κάτω στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821 έλαβαν μέρος τουλάχιστον 89 άτομα από το Χέλι, τόσοι αναγράφονται στο Μητρώο Αγωνιστών του 1821 και αν λάβουμε υπόψη μας ότι τα άτομα αυτά ήσαν ηλικίας από 20 μέχρι 30 ετών κάλυπταν δηλαδή μια δεκαετία και δεδομένου ότι ο μέσος όρος ζωής τότε ήταν 60 χρόνια οι αγωνιστές αντιπροσώπευαν το 1/6 του άρρενος πληθυσμού και με τη λογική αυτή συνολικά θα ήσαν 89X6= 534 άτομα και άρα ο μικτός πληθυσμός άντρες και γυναίκες θα ήσαν τουλάχιστον 1068 άτομα Αυτά βεβαία με την
προϋπόθεση ότι όλοι οι άντρες του χωρίου από ηλικίας 20-30 ετών θα είχαν πάρει μέρος στον αγώνα αυτόν πράγμα αδύνατο γιατί υπάρχουν σήμερα στο χωριό επώνυμα που δεν είχαν καμιά συμμετοχή στον Αγώνα του 1521 αλλά και οικογένειες με μεγάλο αριθμό μελών σήμερα που η συμμετοχή τους δεν ήταν ανάλογη με τα μέλη τους.
Από το σκεπτικό αυτό μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο πληθυσμός του Χελιού τότε θα ήταν πολύ μεγαλύτερος από τους 1068 κατοίκους που λογαριάσαμε παραπάνω και ίσως πλησίαζε τους δύο χιλιάδες η και ακόμη περισσότερους. Στην περίοδο λοιπόν της Επαναστάσεως του 1821 το Χέλι έπρεπε να ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της περιφέρειας μας.
Το γεγονός δε ότι ο ιστορικός της περιφερείας μας κ. Λαμπρινίδης που έχει γράψει την ιστορία της Ναυπλίας και στο έργο του αυτό παραθέτει έναν πίνακα όλων των χωριών της Ναυπλίας με τον πληθυσμό του καθενός και αναφέρεται στο έτος 1815 και στον πίνακα αυτόν δεν ανάφερε καθόλου το Χέλι, δεν σημαίνει ότι το Χέλι τότε ήταν ανύπαρκτο η ασήμαντο.
59
Αφού στο πίνακα αυτόν έχουν συμπεριληφθεί και χωρία με 10 και με 20 κατοίκους Η παράληψη συνεπώς του Χελιού από τον πίνακα αυτόν θα οφείλεται σε κάποιο άλλο λόγο και πιστεύω πως ο λόγος αυτός είναι το γεγονός ότι επειδή το χέλι βρίσκεται πολύ κοντά στα σύνορα Αργολίδας και Κορινθίας και επειδή το Χέλι όπως και προηγούμενα έχει αναφερθεί συμπεριλαμβάνετε κατά κατά την Ενετοκρατία στο Καντόνι της Κορινθίας, ο συγγραφέας θα θεώρησε το Χέλι σαν χωριό της Κορινθίας και για το λόγο δεν το συμπεριέλαβε στον πίνακα που δημοσίευσε
Και φυσικά ο Λαμπρινίδης δεν είναι ο μόνος που θεωρούσε το Χέλι σαν χωριό της Κορινθίας, γιατί και άλλοι ιστορικοί είχαν κάνει το ίδιο λάθος ένα πλήθος αγωνιστών του 1821 μηδέ και αυτού του Καπετάν Χελιώτη εξαιρουμένου τους αναφέρουν σαν καταγόμενους από το Χέλι Κορινθίας.
Μετά το 1830 όμως ο πληθυσμός του Χελιού ήταν μικρότερος. Κατοικούσαν στο Χέλι λιγότεροι από 1.000 κάτοικοι. Η ελάττωση αυτή του πληθυσμού του χωριού σε αυτή την περίοδο είναι απόλυτα δικαιολογημένη, γιατί οι Χελιώτες πριν από το 1821 ζούσαν στο χωριό τους σε πλήρη σχεδόν απομόνωση. Οι νέοι μέχρι τα τριάντα τους χρόνια ήταν αμφίβολο αν ποτέ είχαν φύγει από το χωριό τους και αν γνώριζαν πως ζούσε ο άλλος κόσμος στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι ασχολίες στο χωριό τους ήσαν κυρίως κτηνοτροφικές και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής των το είχαν περάσει στην ύπαιθρο μαζί με τα πρόβατα και τα γίδια και οι συναναστροφές ακόμα και με τους ανθρώπους του χωριού τους ήσαν πολύ περιορισμένες.
Οι 89 αγωνιστές του 1821 νέοι 20-30 ετών δεν γνώριζαν πριν την Επανάσταση καθόλου τον κόσμο έξω από το χωριό τους. Με την Επανάσταση όμως, αγωνιζόμενοι κατά των Τούρκων, πέρασαν από το Ναύπλιο, το Αργός, την Κόρινθο, έφθασαν ακόμα μέχρι την Πάτρα και την Αθήνα, γνώρισαν στα μέρη αυτά μια καινούργια ζωή, μια ζωή τελείως διαφορετική από αυτή που ζούσαν εκείνοι στο χωριό τους.
Έζησαν στα 9 χρόνια της επανάστασης ένα καινούργιο κόσμο και η νέα αυτή ζωή τους είχε μαγέψει τόσο πολύ, που χωρίς μεγάλη σκέψη πολλοί από αυτούς μόλις τελείωσε ο πόλεμος, πήραν την απόφαση να μην ξαναγυρίσουν στο χωριό τους και εγκαταστάθηκαν στα καινούργια μέρη που είχαν γνωρίσει και κυρίως στην Αθήνα και τον Πειραιά παίρνοντας σιγά-σιγά μαζί τους και τις οικογένειες τους.
Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι αρκετές οικογένειες που τα παιδιά τους είχαν πάρει μέρος στον Αγώνα του 1821, χάθηκαν από το χωριό και πολλές από αυτές εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα όπου σήμερα βρίσκονται απόγονοι τους εκεί. Είναι λοιπόν απόλυτα φυσιολογική η ελάττωση αυτή του πληθυσμού του Χελιού αμέσως μετά την επανάσταση το 1821.
Παρ όλα αυτά όμως το Χέλι από την επαναστατική περίοδο μέχρι και σήμερα ακόμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα ορεινά χωρία του Νομού μας και διατηρεί τον πληθυσμό του παρά το γεγονός ότι όλα σχεδόν τα ορεινά
60
χωριά του Ελλαδικού χώρου ερημώθηκαν τελείως, ιδιαίτερα μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο Το Χέλι σε μια Βενετική απογραφή του 1.700 αναφέρεται στο GIUADIRIONE DΕ ΡΟΡΤΟ-ΡΟΡΡΟ σαν οικισμός με 100 οικογένειες. Επίσημες απογραφές από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας που υπάρχουν μόνο από το 1833 μας δίνουν τα παρακάτω αποτελέσματα.
Απογραφή 1833 κάτοικοι 836
Απογραφή 1879 κάτοικοι 820
Απογραφή 1885 κάτοικοι 800
Απογραφή 1889 κάτοικοι 790
Απογραφή 1907 κάτοικοι 960
Απογραφή 1920 κάτοικοι 813
Απογραφή 1928 κάτοικοι 1 .350
Απογραφή, 1940 κάτοικοι 1 .930
Απογραφή 1951 κάτοικοι 1 .5^5
Απογραφή 1951 κάτοικοι 1 .430
Απογραφή 1971 κάτοικοι 1 .223
Απογραφή 1931 κάτοικοι 1 .154
Απογοαφή 1 991 κάτοικοι 1 .086
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
61
Μετά 1940 παρατηρείται μια σημαντική μείωση του πληθυσμού αυτό όμως δεν οφείλεται σε φυσιολογική μείωση, αλλά σε του πληθυσμού μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και αυτού στο νεοϊδρυθέντα οικισμό του Μετοχιού, που "αποτελεί ιδιαίτερη Κοινότητα, την Κοινότητα του Αγίου Δημητρίου με πληθυσμό στην απογραφή του 1981, 946 κατοίκους και που σχεδόν στο σύνολο του ο πληθυσμός αυτός προέρχεται από το Χέλι. Αλλά και ο νεοϊδρυθείς οικισμός του Αμαριανού, που οι κάτοικοι του σήμερα υπερβαίνουν του 100, αποτελείται αποκλειστικά από Χελιώτες. Έτσι αν υπολογίσουμε αθροιστικά τους κατοίκους του Χελιού, του Αγίου Δημητρίου και του Αμαριανού που είναι όλοι Χελιώτες, ο πληθυσμός αυτός υπερβαίνει και τους 2.300 κατοίκους.
Πέρα όμως από αυτούς σήμερα και μια άλλη κατηγορία Χελιωτών έχουν μετοικίσει και μεταναστεύσει. Σήμερα περισσότερο από άλλη φορά, όλα σχεδόν τα παιδιά των Χελιωτών επιδιώκουν σπουδές. Όσα λοιπόν από αυτά επιτυγχάνουν στις σπουδές τους και γίνονται επιστήμονες ή καταλαμβάνουν μια δημόσια θέση υποχρεωτικά εγκαταλείπουν το χωριό και εγκαθίστανται στον τόπο εργασίας τους μαζί με τις οικογένειες που έχουν δημιουργήσει και η κατηγορία αυτή αποτελείται από μερικές εκατοντάδες άτομα.
Επίσης μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο παρατηρήθηκε μια ομαδική μετανάστευση κυρίως στον Καναδά και στην Αυστραλία. Αν λοιπόν υπολογιστούν και αυτοί με τις οικογένειες του, τότε συνολικά σήμερα οι Χελιώτες, όσοι βρίσκονται στο χωριό μαζί με αυτούς που είναι διάσπαρτοι στον Ελλαδικό χώρο και στο εξωτερικό, υπερβαίνουν κατά πολύ τις τέσσερις χιλιάδες.
