Ο Δράμαλης αφού δεν μπόρεσε να προχωρήσει προς την Τρίπολη, αποφάσισε να επιστρέψει στην Κόρινθο. Ο Θρυλικός Γέρος του Μοριά, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, γεμάτος αυτοπεποίθηση, Θάρρος, Πίστη και Αισιοδοξία έφθασε τα μεσάνυχτα στο Αϊ Γιώργη της Νεμέας, όπου βρήκε τους Έλληνες φρουρούς μεθυσμένους.
Θυμωμένος ανέβηκε στη στέγη του σπιτιού του Παπαρήτορα, όπου είχε καταλύσει και από εκεί σε αυστηρό τρόπο μίλησε προς τους Έλληνες να συμμορφωθούν και να τρέξουν στη φωνή της Πατρίδας που κινδύνευε. Ο Παπαφλέσσας και ο αδελφός του Νικόλαος Φλέσσας με 350 πολεμιστές βρίσκονταν στο χωριό Χέλι που απείχε 4 περίπου ώρες από το Αγιονόρι.
Στις 26 Ιουλίου ημέρα της μνήμης της Αγίας Παρασκευής, ο Κολοκοτρώνης έστειλε τον υπασπιστή του Φωτάκο να ανιχνεύσει τις κινήσεις του εχθρού και όταν πήρε την είδηση ότι οι Τούρκοι υποχωρούν προς τα Δερβενάκια, άρχισε να ετοιμάζεται, βέβαιος για τη μεγάλη νίκη. Μίλησε προς τους συγκεντρωμένους πολεμιστές και τους υπενθύμισε το καθήκον προς την Πατρίδα. Όλοι με ενθουσιασμό, χαρές και τραγούδια έφθασαν στα Δερβενάκια στις δέκα η ώρα το πρωί.
Ο Ελληνικός στρατός έπιασε τις οχυρές θέσεις "ΤΕΜΕΣ", "ΑΓΡΙΛΟΒΟΥΝΟ", "ΠΑΛΙΟΧΑΝΟ", "ΠΑΝΑΓΟΡΑΧΗ" και "ΧΡΥΣΟΚΟΥΜΑΡΙΕΣ", όλοι σκορπισμένοι και αθέατοι ανάμεσα σε μεγάλους θάμνους και πίσω από βράχους. Εκτός από τις πολεμικές ετοιμασίες ο Κολοκοτρώνης διέταξε τους Ιερείς να κάνουν δέηση στο Θεό για την καλή έκβαση της μάχης. Οι Τούρκοι αργά το απόγευμα έπεσαν στην ενέδρα. Τα Ελληνικά όπλα βρόντηξαν και άστραψαν. Οι Τούρκοι τα έχασαν κυριολεκτικά μέσα σε αυτήν την ανεμοθύελλα, πέταξαν τα όπλα, εγκατέλειψαν τα μεταγωγικά τους με τα πλούσια φορτία τους και πατώντας πάνω στα πτώματα τράπηκαν προς το Αγριλόβουνο.
Εκεί καθώς είδαν τις σημαίες των Ελλήνων ν ανεμίζουν και καθώς άκουσαν τη φωνή του Κολοκοτρώνη, ανηφόρησαν προς τον Άγιο Σώστη. Εκεί ο Αντώνης Κολοκοτρώνης και εκείνοι που κατέφθασαν εν των μεταξύ από το Στεφάνι και το Χέλι με Αρχηγούς τον Νικηταρά, τον Δημήτριο
86
Υψηλάντη, τον Παπαφλέσσα, τον Καπετάν Γεωργάκη Χελιώτη κ.λ.π. βρέθηκαν μπροστά στον εχθρό, τους αντέκρουσαν με πολύ γενναιότητα και αποδεκάτισαν κυριολεκτικά το κύριο σώμα της Στρατιάς του Δράμαλη. Παραθέτουμε μια χαρακτηριστική περικοπή περιγραφής της μόνης των Δερβενακίων:
Ή μάχη ήταν αμφίρροπος μέχρι 4ης ώρας μ.μ., οπότε φθάσας ο Γενικός Αρχηγός Κολοκοτρώνης με 4.000 στρατιώτες, ο Νικηταράς με τους Γεώργιο Λύκο και Παπανίκα με άλλους 1.500 στρατιώτες, Λεονταρίτες, Κορινθίους, Αργείους Τριπολιτζιώτες, Τροιζηνίους και Πραστιώτες που ήλθαν από το Αγιονόρι και προσέβαλαν τα νώτα των Τούρκων και των Αλβανών, τεθέντων τότε εν μέσω δύο πυρών. Τότε οι εχθροί πανταχόθεν τυφεκιζόμενοι και φονευόμενοι και τραυματιζόμενοι προεχώρουν πολεμούντες λυσσωδώς, διευθυνόμενοι προς τα άνω μέρη των Δερβενακίων δια τίνος μονοπατιού στενού και πολύ δύσβατου προς τον Αγιον Σώστην, ίνα εκείθεν κατέλθουση προς την πεδιάδα των Κλεωνών κ.λ. π."
Πάνω από 3.000 Τούρκοι σκοτώθηκαν, χιλιάδες τραυματίσθηκαν και αιχμαλωτίσθηκαν και άπειρα ήσαν τα όπλα που πέσανε στα χέρια των Ελλήνων. Εφιαλτική έγινε η νύχτα που ακολούθησε από τις φωνές και τα βογκητά των πληγωμένων ανθρώπων και υποζυγίων. Ο Δράμαλης με τους Πασάδες του ξαναγύρισε στο Ναύπλιο και στρατοπέδευσε πάλι στη Γλυκεία για να διανυκτερεύσει.
