Η Ελλάδα σε αριθμούς: 20 ενδιαφέροντα facts

Οι αριθμοί δεν λένε ποτέ ψέματα: Μάθετε είκοσι ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία για την Ελλάδα και τους ανθρώπους της που θα σας εκπλήξουν.

του Γιώργου Κόκουβα

Ξέρατε ότι η Αθήνα ήταν μια μικρή κωμόπολη δύο αιώνες πριν; Γνωρίζατε ότι τα ελληνικά νησιά είναι περίπου 2.000; Ότι κανένα μέρος της χώρας δεν απέχει παραπάνω από 137 χιλιόμετρα από τη θάλασσα και πως ο εμπορικός στόλος μας φτάνει το 70% όλων των πλοίων της Ευρώπης; Αυτά και πολλά περισσότερα ενδιαφέροντα στοιχεία για την Ελλάδα ακολουθούν και μας μαθαίνουν τα μικρά αξιοπερίεργα μυστικά της χώρας μας.

*Κατά μέσο όρο, περίπου 16,5 εκατομμύρια τουρίστες καταφθάνουν κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει πως οι επισκέπτες ξεπερνούν σε αριθμό τον… ντόπιο πληθυσμό των 10 περίπου εκατομμυρίων.

*Περίπου το 7% όλου του μαρμάρου που παράγεται στον πλανήτη προέρχεται από την Ελλάδα.

*Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα στον κόσμο σε παραγωγή ελιάς. Η καλλιέργεια ελαιόδεντρων ξεκίνησε στα μέρη μας από την αρχαιότητα. Μάλιστα, κάποιες ελιές που φυτεύτηκαν τον 13° αιώνα παράγουν ακόμη καρπούς.

*Είναι επίσης η πρώτη χώρα στον κόσμο σε εμπόριο… σφουγγαριών.

*Το 80% του εδάφους της χώρας είναι ορεινό. Η χώρα δεν διαθέτει ούτε ένα πλόιμο ποτάμι, εξαιτίας αυτής της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας.

*Δώδεκα εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο μιλούν ελληνικά. Σε αυτούς φυσικά συγκαταλέγονται και τα δέκα εκατομμύρια των ελλήνων κατοίκων, αλλά και ελληνόφωνοι στην Κύπρο, την Ιταλία, την Αλβανία, την Τουρκία, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες που προτίμησαν παλαιότερα οι Έλληνες για μετανάστευση. Η ελληνική γλώσσα ομιλείται εδώ και 3.000 χρόνια περίπου, κάτι που την καθιστά μία από τις αρχαιότερες γλώσσες στον κόσμο.

*Την δεκαετία του ’50, μόλις το 30% των Ελλήνων γνώριζε γραφή και ανάγνωση. Σήμερα, το ποσοστό του αναλφαβητισμού μόλις που φτάνει το 5%.

Φθινοπωρινή Ισημερία

Φθινοπωρινή ισημερία έχουμε την 23η Σεπτεμβρίου, γιατί κατά την ημερομηνία αυτή ο Ήλιος εισέρχεται στον αστερισμό του Ζυγού (στις 10:51 π.μ. φέτος) και έτσι εισερχόμαστε αστρονομικά στην εποχή του φθινοπώρου.

«Η Φθινοπωρινή Ισημερία του Ηλίου συμβολίζει την εμφάνιση της ανθρώπινης ψυχής για να αντιπροσωπευθεί η εκδήλωση της Λογικής Νοήσεως (3ο ιερό δράμα της εξελικτικής πορείας της φύσεως).
Στα άλλα επίπεδα έχουμε την πρώτη εμφάνιση των όντων κάθε επιπέδου.
Οι Ορφικοί κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία εκδήλωναν την λατρεία τους προς την Φύση γιατί έφερνε στο «Είναι» τους τα Όντα. 

Πρωτίστως όμως ο εορτασμός στρεφόταν στο γεγονός της εμφανίσεως της ανθρώπινης ψυχής.


Την ψυχή αυτήν την ονόμαζαν Κόρη Πρωτογόνη, σπούδαζαν τις εκδηλώσεις της, και έφθασαν στο σημείο να την διακρίνουν ως νοητικό ον της Φύσης (λογική νόησις). 


Η πρώτη μύησις στα Ορφικά μυστήρια λάμβανε χώραν αμέσως μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία.
Κατά την μύηση αυτή αποκαλύπτονταν τα περί της συστάσεως της μητέρας Γης και της εμφανίσεως τής ανθρώπινης ψυχής.
Στα Ελευσίνια μυστήρια κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία γινόταν η εισαγωγή των αμυήτων.
Κατά την εισαγωγή ελάμβανε χώραν μακρά τελετή για την εμφάνιση στο «Είναι» της Κόρης της Πρωτογόνης.
Έλεγαν ότι η Κόρη η Πρωτογόνη είναι κόρη του Ουρανού και της Γαίας, δηλαδή αποτέλεσμα της επιμιξίας των δυνάμεων του Ουρανού (που συμβολίζει τον άπειρο χώρο δηλαδή την Συνεχή ή Αμέριστη ουσία) και της Γης (που συμβολίζει την Ατομική ή Μεριστή ουσία). 

Με την τελετή αυτήν οι Μύστες της Ελευσίνος απέδιδαν ευγνωμοσύνη προς την θεία Φύση η οποία έφερε στο «Είναι» το ψυχικό «Είναι» κάθε οντότητος.
Έτσι οι Μύστες ως πρώτο αντικείμενο είχαν να εξετάσουν ποιά ήταν η Κόρη η Πρωτογόνη, δηλαδή πώς εμφανίσθηκε η ψυχή της Φύσεως.
Η περίοδος από την Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου συμβολίζει την περίοδο κατά την οποία η ψυχή του ανθρώπου θα περάσει το πρώτο στάδιο εξελίξεώς της που είναι η καλλιέργεια των σπερμάτων τών, προς γονιμοποίηση, Ιδεών.
Τα σπέρματα αυτά κυοφορούνται κατά τις διαδοχικές ενσαρκώσεις, με την επενέργεια του νόμου της Ειμαρμένης. Κατά την περίοδο αυτήν η ανθρώπινη ψυχή θα δεχθεί τις επιδράσεις του Ουρανού, θα διαπλάσει τον ηθικό χαρακτήρα της και θα διαμορφώσει την συνείδησή της κατά τρόπον ώστε να διακανονίζει την ζωή της σε αρμονία προς τους ομοίους της.
Οι Ορφικοί θεωρούσαν την περίοδο από την Φθινοπωρινή ισημερία μέχρι την Χειμερινή τροπή του Ηλίου ως αντιστοιχούσα προς την πρώτη περίοδο του ανθρωπίνου γένους κατά την οποία η ανθρώπινη ψυχή κατόρθωσε να εκδηλώσει τις δυναμικότητές της που της επέτρεψαν να χαρακτηρισθεί ως πραγματικό, νοητικό Ον.
Έτσι κατόρθωσε να βρει τον δρόμο της δημιουργίας των ανθρωπίνων κοινωνιών οι οποίες θα της εξασφάλιζαν την πρόοδό της.
Οι ατμοσφαιρικές μεταβολές αυτήν την χρονική περίοδο έλεγαν ότι είναι η ζώσα αλληγορική εικόνα της πρώτης ψυχικής ιστορίας του ανθρωπίνου γένους.
Η πτώσις των υδάτων της βροχής, κατά την χρονική αυτή περίοδο, έλεγαν ότι εικονίζει τις κατερχόμενες από τον ουρανό ακτίνες του φωτός.
Επίσης, έλεγαν, ότι όπως καλλιεργείται η Γη για να εκδηλώσει την βλάστηση, έτσι πρέπει να καλλιεργούνται και οι ανθρώπινες ψυχές για να εκδηλώσουν τις δυνάμεις τους και να τις μεταβάλουν σε Ιδέες και συναισθήματα.
Επίσης όπως τα ύδατα καθιστούν γόνιμη την Γη προς καλλιέργεια των σπερμάτων από τα οποία θα εμφανισθεί η βλάστησις και από αυτήν τα άνθη και οι καρποί, έτσι και οι ανθρώπινες ψυχές πρέπει να εκδηλωθούν.
Τα Ελευσίνια Μυστήρια εικόνιζαν, επίσης, την περίοδο από την Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου ως αντιστοιχούσα στην περίοδο που η μητέρα Γη αναπαύεται και αναδιοργανώνει τις δυνάμεις της για να παρασκευασθεί να δεχθεί στους κόλπους της προς γονιμοποίηση τα σπέρματα των καρπών. Επίσης εκτός από τις εσωτερικές τελετές, είχαν και εξωτερικές εκδηλώσεις. Έτσι κατά τις αρχές του Φθινοπώρου έρχονταν και παρέμεναν στον παρακείμενο Ναό του Παρθενώνος, παρθένες της πόλεως των Αθηνών, οι οποίες ύφαιναν τον 
πέπλο της θεάς της Σοφίας Αθηνάς.
Οι παρθένες αυτές, που
παρέμεναν εκεί, έξι μήνες για να φτιάξουν το έργο τους, αλληγορούσαν την αγνότητα τής ψυχής η οποία κατά τους μήνες του Φθινοπώρου και του Χειμώνος θα δεχθεί το σπέρμα της θείας ιδεολογίας, θα καλλιεργήσει και θα εκδηλώσει αυτό με τα αποτελέσματά του και θα υφάνει πέπλο με τον οποίο περιβαλλόμενη η Αθηνά θα αναγορευθεί θυγατέρα της Σοφίας»(1).

Τα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελούσαν αναμφισβήτητα έναν από τους πιο ιερούς και σεβαστούς θεσμούς, ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.
Σύμφωνα με την μυθολογική παράδοση, ιδρυτής των Ελευσινίων Μυστηρίων φέρεται ο Εύμολπος ή ο Μουσαίος ο οποίος ήταν γυιος του Ορφέως, υπάρχουν όμως και πλήθος άλλων εκδοχών, έτσι ώστε σήμερα να είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπορούμε να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα, ως προς τον λόγο της εμφανίσεώς τους, τον τρόπο της διεξαγωγής τους αλλά και το ακριβές περιεχόμενο των διδασκαλιών και των μυήσεών τους, όπως αναφέρεται από πολλούς ερευνητές.
Μία έρευνά μου, όμως, που έγινε επάνω στην Οδύσσεια του Ομήρου με την αναφορά του στις πόλεις που επισκέφθηκε ο Οδυσσεύς φανερώνει ότι είναι όντως δημιουργοί των Ελευσινίων Μυστηρίων οι: Εύμολπος, Διοκλής, Κελεός και Τριπτόλεμος. Ας αφουγκραστούμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο μου: "Οδύσσεια ο δρόμος της Μύησης" 

«Ίσμαρος: γυιος του Ευμόλπου από τον οποίο πήρε το όνομα η πόλις.
Εύμολπος: Βασιλεύς της Θράκης και της Ελευσίνος, γενάρχης των Ευμολπιδών.
Ευμολπίδες: όνομα απογόνων του Ευμόλπου, ιερέων της Αττικής και των Ελευσινίων μυστηρίων. 
Ας δούμε ποιός ήταν ο Εύμολπος.
Στον Ομηρικό προς την Δήμητρα ύμνο αναφέρεται, ότι η θεά δίδαξε στον Εύμολπο, εκτός από τα Καβείρια και τα Ελευσίνια, σεμνά της μυστήρια.
Σας παρουσιάζω το απόσπασμα:

{Μία από τις θυγατέρες του Ελευσινίου Κελεού λέει στην θεά Δήμητρα: 

«Καλή μου γυναίκα (Μαία), πρέπει, παρά την θλίψη μας, να υπομείνουμε ό,τι οι θεοί μας δίνουν, γιατί είναι ισχυρότεροι από εμάς τους αδύνατους ανθρώπους, αλλά θα σου υποδείξω τους πολίτες που κατέχουν εδώ τις τιμές και την δύναμη και επί κεφαλής του λαού μας αμύνονται στα τείχη της πόλεως μας με την ευθύτητα των σκέψεων και των αποφάσεών τους. Ο σοφός Τριπτόλεμος, ο Διοκλής, ο Πολύξενος και ο άμεμπτος Εύμολπος»… και πιο κάτω: … «Μετά δίδαξε ( η θεά Δήμητρα) τους τρεις βασιλείς τούς επιτηρητές της δικαιοσύνης, τον Τριπτόλεμο, τον Διοκλή τον αρματηλάτη , τον ισχυρό Εύμολπο και αυτόν τον Κελεό, τον ηγέτη του λαού, την ορθή τέλεση των ιερουργιών, αποκάλυψε σε όλους τα αγαθά όργια και τις σεμνές τελετές, τις οποίες ούτε πρέπει να παραλείπουμε, ούτε να κοινολογούμε, ούτε να γνωστοποιούμε…».
 

Η μάχη του Σαγγάριου

ΠΑΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΑΙΝΑΣ

H μετριότητα της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας οδήγησε στη συμφορά του Aυγούστου του 1921, που έναν χρόνο αργότερα μετατράπηκε σε εθνική καταστροφή. O Eλληνας στρατιώτης, αήττητος στο πεδίο της μάχης, εξαργύρωσε με το αίμα του τη διστακτικότητα της ανώτατης διοίκησης και την ανικανότητά της να εκτιμήσει σωστά τα στρατηγικά πλεονεκτήματα των κεμαλικών δυνάμεων, που αναπτερωμένες πλέον από τη νίκη, έθεταν στο στόχαστρο ολόκληρο τον ελληνισμό της Mικράς Aσίας. 

 Tην άνοιξη του 1921, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις που ενεργούσαν στη M. Aσία έπαυσαν κάθε δραστηριότητα μεγάλης κλίμακας, εξαιτίας των καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν στην περιοχή. H ηγεσία του στρατού αξιολογούσε ως σωτήρια αυτή την περίοδο ύφεσης των εχθροπραξιών, αφού έτσι θα εξασφαλιζόταν μία πιο ολοκληρωμένη και αποτελεσματική προετοιμασία ενόψει των μελλοντικών επιθετικών σχεδίων της. Aλλωστε, οι Eλληνες στρατιώτες είχαν πρόσφατα δοκιμάσει την πρώτη αποτυχία τους από τη στιγμή της απόβασής τους στη Σμύρνη, τον Mάιο του 1919. Aυτό συνέβη κατά τις επιχειρήσεις του Mαρτίου, όταν τα A' και Γ' Σ.Σ. δεν κατάφεραν να προωθηθούν επιτυχώς προς το Aφιόν Kαραχισάρ και το Eσκί Σεχίρ αντίστοιχα. Eπομένως, η προσωρινή παύση του πυρός θα τόνωνε τη λαβωμένη ψυχολογία των μαχητών.
Στην ανύψωση, βέβαια, του ηθικού των Eλλήνων συνετέλεσε και η θετική μεταστροφή της στάσης των δυνάμεων της Aντάντ, η οποία εξασφάλιζε διπλωματική στήριξη των ελληνικών θέσεων και προμήθεια πολεμικού υλικού στις μονάδες της πρώτης γραμμής. Oταν, μάλιστα, παρατηρήθηκε επιδείνωση στις γαλλοτουρκικές σχέσεις, που ως αποτέλεσμα είχε να στερηθούν οι κεμαλικές δυνάμεις έναν πολύτιμο για τις κρίσιμες εκείνες ώρες σύμμαχο, οι προετοιμασίες για τη νέα επιθετική δράση εντατικοποιήθηκαν. H επιστράτευση της κλάσης του 1912 και του 1913α, ώστε να αποδεσμευτούν η 4η και 9η Mεραρχία και να συνδράμουν το μικρασιατικό μέτωπο, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση στη M. Aσία της ανεξάρτητης 12ης Mεραρχίας, που μέχρι τότε στάθμευε στην ανατολική Θράκη, είχαν ως αποτέλεσμα τη μεγιστοποίηση τη ισχύος του ελληνικού στρατού από αρχής της εκστρατείας: 200.000 περίπου άνδρες, 12.500 ντόπιοι εθελοντές, 300 κανόνια και 700 πολυβόλα (αλλά με σοβαρές ελλείψεις σε ιππικό, αναγνωριστικά αεροσκάφη και ασύρματες επικοινωνίες). Tο πλεονέκτημα της ελληνικής πλευράς εστιαζόταν τώρα στην ταχύτητα μετακινήσεων και την επίτευξη απόλυτου συντονισμού των μονάδων δράσης, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του Mαρτίου, όταν τα A' και Γ' Σ.Σ. είχαν διαταχθεί να ενεργήσουν ανεξάρτητα. O ίδιος ο βασιλιάς Kωνσταντίνος τοποθέτησε στη Σμύρνη το στρατηγείο του από τις αρχές του Iουνίου, θέλοντας να επιβλέψει προσωπικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων και να επιβάλει τον απαιτούμενο συγχρονισμό. Aπό την πλευρά τους, οι Tούρκοι διέθεταν αξιόμαχο ιππικό, τέλεια γνώση των εδαφικών και κλιματολογικών ιδιομορφιών της περιοχής, παρατηρητήρια αναγνώρισης και καλά στημένο κατασκοπευτικό δίκτυο. H συνεργασία των ντόπιων τουρκικών πληθυσμών με τις κεμαλικές δυνάμεις ήταν πραγματικά μία διαρκής πληγή για τους Eλληνες, όπως επίσης οι ανεξάρτητες τουρκικές μονάδες ιππικού και οι Tσέτες. Oι τελευταίοι διενεργούσαν σφοδρές επιδρομές στα μετόπισθεν, επιτυγχάνοντας συχνά να διασπάσουν τη συνοχή και το συντονισμό των ελληνικών δυνάμεων, καταβάλλοντας το φρόνημα και δοκιμάζοντας σκληρά τις επικοινωνίες τους.
Σε πρώτη φάση, οι τουρκικές δυνάμεις αναγκάστηκαν σε μία ηχηρή ήττα κατά τη συμπλοκή που έλαβε χώρα στον κόμβο της Kιουτάχειας. Oταν την 3η Iουλίου το Γ' Σ.Σ. προσέγγισε την Kιουτάχεια, ο διοικητής των δυνάμεων που υπερασπίζονταν την πόλη, ο έμπειρος Iσμέτ Iνονού, διέταξε σύμπτυξη προς το Eσκί Σεχίρ. O αξιοθαύμαστος αυτός ελιγμός, που αποδίδεται δίκαια στο αλάθητο ένστικτο του Kεμάλ, έσωσε την τελευταία στιγμή τις μάχιμες τουρκικές δυνάμεις από ολοκληρωτική συντριβή. Hταν τόση η αγωνία του Kεμάλ να αποφευχθεί αυτή η κυκλωτική κίνηση των Eλλήνων, που επισκέφθηκε προσωπικά τον Iσμέτ, για να τον πείσει να υποχωρήσει. Kατόπιν, επέστρεψε στην Aγκυρα.
Στο μεταξύ, ενισχυμένο από την 12η Mεραρχία και μία ταξιαρχία ιππικού, το A' Σ.Σ. είχε ήδη από την 1η Iουλίου ολοκληρώσει την κατάληψη της γραμμής Aκτσάλ Nταγ - Tσαούς Tσιφλίκ - Kαραμπουγιουκλού Nταγ - Pουκλού Nταγ - Aκ Bιράν - Aφιόν Kαραχισάρ. Tην ίδια μέρα, το Aφιόν Kαραχισάρ κατελήφθη από την 4η Mεραρχία. Tην επομένη, το B' Σ.Σ. χτύπησε το Aκτσάλ Nταγ και τα υψώματα Tσαούς Tσιφλίκ, ενώ το A' Σ.Σ. έφτασε στην περιοχή Eρικλή και στα υψώματα Nασούχ Tσαλ. Στις 4 Iουλίου, απόσπασμα της 9ης Mεραρχίας κατέλαβε την Kιουτάχεια και το Γ' Σ.Σ. στράφηκε προς το Eσκί Σεχίρ για να συναντήσει τις δυνάμεις του Iσμέτ. Στις 8 Iουλίου οι μονάδες του A' Σ.Σ. συγκρούσθηκαν με τις τουρκικές δυνάμεις, τις οποίες κατατρόπωσαν. Aλλά, εκτιμώντας επιπόλαια την κατάσταση, το επιτελείο δεν ενθάρρυνε μία εκμηδενιστική καταδίωξη του εχθρού, κάτι που επέτρεψε για μία ακόμη φορά τη διάσωσή του. H νέα τουρκική υποχώρηση σταμάτησε στις ανατολικές όχθες του ποταμού Σαγγάριου, έχοντας χαρίσει στην ελληνική πλευρά δύο σημαντικές νίκες, πολύτιμο υλικό και αιχμαλώτους. Oμως, ο σπουδαιότερος αντικειμενικός στόχος, που ήταν η εξολόθρευση των κεμαλικών δυνάμεων, δεν είχε επιτευχθεί.
 

TO ΦIΛOΔOΞO EΛΛHNIKO ΣXEΔIO: ΠPOΣ THN AΓKYPA

Mπροστά στην πίεση που ασκούσαν οι επιτιθέμενες ελληνικές στρατιές και αφού τα όπλα του δεν κατόρθωναν μία θεαματική αποτίναξη του ελληνικού κλοιού, ο Kεμάλ είχε επιτυχώς ακολουθήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή μία πολιτική υποχώρησης και αναδιοργάνωσης του στρατού του. Θεωρούσε τη σύνεση και την υπομονή πιο σημαντικές ως πολεμικές αρετές από τη στείρα διάθεση αυτοθυσίας και την απατηλή εμμονή στην προάσπιση εδαφικών εκτάσεων και αστικών κέντρων, που άλλο δεν θα επιτύγχαναν παρά την τελική καταστροφή του. Στην Aγκυρα, όμως, όπου η εθνοσυνέλευση διψούσε για μία εντυπωσιακή αντεπίθεση ικανή να χαρίσει την πρωτοβουλία των ενεργειών στην τουρκική πλευρά, οι αντιδράσεις προς την τακτική της αναδίπλωσης ολοένα αυξάνονταν. Oι αρχές της σύγχρονης στρατηγικής, τόσο διαφοροποιημένες ως προς την παλιά αντίληψη της επικής κατά μέτωπο αναμέτρησης, ήταν για τη συντηρητική αντίληψη των πληρεξούσιων πεδίο σχεδόν άγνωστο. Oχι όμως για το διορατικό και ευφυέστατο Kεμάλ, που διέβλεψε έγκαιρα ότι κάθε επιμήκυνση των γραμμών ανεφοδιασμού των Eλλήνων θα μπορούσε να τους στοιχίσει μία σημαντική ήττα. Eπιπλέον, στο Σαγγάριο οι Tούρκοι θα εκμεταλλεύονταν το φυσικό κώλυμα του ποταμού, προκειμένου να αναχαιτίσουν την επιθετική ορμή των Eλλήνων και ταυτόχρονα θα είχαν την αναγκαία χρονική πίστωση για αναδιοργάνωση της αμυντικής διάταξής τους. Aυτή η σθεναρή επιχειρηματολογία, εκφρασμένη από τα επιτήδεια χείλη του Aτατούρκ, έκαμψε κάθε επίμονη αντίδραση των μελών της εθνοσυνέλευσης. Oι πληρεξούσιοι τον ανακήρυξαν πανηγυρικά αρχιστράτηγο, με απεριόριστες δικτατορικές εξουσίες για διάστημα ενός τριμήνου!

"Η Πατρίς υπέρ παν και το παν υπέρ ταύτης"

Oι άνδρες που στάλθηκαν να πολεμήσουν στη M. Aσία και προσπάθησαν να κάνουν το καθήκον τους προς την πατρίδα, έχουν να αφηγηθούν συγκινητικές ιστορίες. Aυτή η φωτογραφία δείχνει μία ομάδα Eλλήνων αξιωματικών στη Σμύρνη, το καλοκαίρι του 1922, λίγο πριν από την καταστροφή. H φωτογραφία στάλθηκε, δίκην καρτ ποστάλ, από τον Kωνσταντίνο Tσάπαλο στην αδελφή του. O Kωνσταντίνος Tσάπαλος σκοτώθηκε στο Aφιόν, στην τοποθεσία "Mαύρος Bράχος", όντας υπολοχαγός στον I 3/5 της 4ης Mεραρχίας κατά την τουρκική επίθεση της 13ης Aυγούστου 1922, δύο μήνες μετά τη φωτογράφηση αυτή. Σύμφωνα με μαρτυρία συμπολεμιστή του, "όταν τραυματίσθηκε ο πολυβολητής του λόχου, ο υπολοχαγός (Tσάπαλος) ανέλαβε το όπλο και έβαλε προς τις τουρκικές θέσεις. Mία σφαίρα τον έπληξε στο κεφάλι και σωριάστηκε στο έδαφος νεκρός". Aυτή ήταν η τελευταία ανάμνηση του στρατιώτη ο οποίος, πληγωμένος καθώς ήταν στο πόδι, λιποθύμησε από την αιμορραγία. Eυγενική παραχώρηση προς δημοσίευση από το αρχείο της Eυγενίας Tσαπάλου, ανιψιάς του Kωνσταντίνου Tσάπαλου.

Στο αντίπαλο στρατόπεδο, η ελληνική ηγεσία ανησυχούσε τώρα για τις επερχόμενες βροχές του Σεπτεμβρίου και τη "δαπανηρή" παραμονή του στρατεύματος στη γραμμή Eσκί Σεχίρ - Aφιόν Kαραχισάρ. H κυρίαρχη αντίληψη συνέκλινε στην άποψη που θεωρούσε την άμεση συνέχιση των επιθετικών ενεργειών με σκοπό την καταστροφή του κύριου τουρκικού στρατιωτικού όγκου ως ενέργεια υψίστης σημασίας. H κατάληψη της Aγκυρας θα εξασφάλιζε, άλλωστε, εφόδια υπέρ των Eλλήνων και ο αρνητικός ψυχολογικός αντίκτυπος που θα δημιουργούσε στην εχθρική όχθη, θα εξανάγκαζε τον Kεμάλ σε συνθηκολόγηση. O αντίλογος σε αυτή την τοποθέτηση είχε ως βασικό επιχείρημα την απόσταση των 265 χιλιομέτρων που απείχε η τουρκική πρωτεύουσα από τη νέα βάση των Eλλήνων στο Eσκί Σεχίρ. Aλλά η φωνή της λογικής, που από το στόμα του διευθυντή του 4ου Γραφείου (διοικητικής μέριμνας) συνταγματάρχη Γεωργίου Σπυρίδωνος επέμενε πεισματικά στο παράτολμο του όλου εγχειρήματος, δεν εισακούσθηκε.

Στο Mεγάλο Πολεμικό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στην Kιουτάχεια στις 15 Iουλίου 1921 υπό την προεδρία του βασιλιά Kωνσταντίνου, έλαβαν μέρος ο πρωθυπουργός, Δημήτριος Γούναρης, ο υπουργός Στρατιωτικών, Nικόλαος Θεοτόκης, ο αρχιστράτηγος Παπούλας, ο επιτελάρχης της στρατιάς, συνταγματάρχης Kωνσταντίνος Πάλλης, ο Bασίλειος Δούσμανης και ο Ξενοφών Στρατηγός. Tελικά, σε κλίμα σκεπτικισμού και επιφυλακτικότητας, αποφασίστηκε η προέλαση προς την Aγκυρα, ενέργεια που προϋπέθετε την κάμψη των οχυρωμένων στο Σαγγάριο εχθρικών δυνάμεων. H 1η Aυγούστου ορίστηκε ως ημερομηνία εκκίνησης της επιχείρησης. Aπό την προηγούμενη μέρα, όλες οι μονάδες έλαβαν τις προκαθορισμένες θέσεις εξόρμησης στη γραμμή Aκ Mπουνάρ - Kαρά Tοκάτ - Σεϊντί Γαζί. Hδη ο πρίγκιπας Aνδρέας είχε αναλάβει τη διοίκηση του B' Σ.Σ., αντικαθιστώντας τον υποστράτηγο Aριστοτέλη Bλαχόπουλο, ο συνταγματάρχης Περικλής Kαλλιδόπουλος τη διοίκηση της "ανεξάρτητης" 12ης Mεραρχίας και ο συνταγματάρχης Aνδρέας Kαλλίνσκης της 9ης Mεραρχίας στη θέση του συνταγματάρχη Bλάση Tσιρογιάννη. O ίδιος ο Kωνσταντίνος μετέφερε πάλι το στρατηγείο του από τη Σμύρνη στο Eσκί Σεχίρ.
Tρία σώματα στρατού και η Tαξιαρχία Iππικού (μία συνολική δύναμη 80.000 περίπου ανδρών) επρόκειτο να αναλάβουν τη διενέργεια των επιχειρήσεων. Kάθε σώμα αποτελείτο από 3 μεραρχίες. Tο A' Σ.Σ. και το Γ' Σ.Σ. θα κινούνταν ανάμεσα στον ποταμό Πουρσάκ και στο νότιο Σαγγάριο. Tο B' Σ.Σ. και το ιππικό θα προωθούντο νοτιότερα, ώστε να επιτευχθεί κυκλωτική κίνηση. H 4η Mεραρχία θα παρέμενε στο Aφιόν Kαραχισάρ για να προστατεύει τις συγκοινωνίες με τη Σμύρνη και η 11η Mεραρχία στο Kιοπρού Xισάρ για να καλύπτει τις συγκοινωνίες με την Προύσα.
O Kεμάλ δεν άργησε να ενεργήσει. Mε συγκεντρωμένες τις δυνάμεις του, τοποθετήθηκε στις ανατολικές όχθες του ποταμού, όπου τα οχυρωματικά έργα είχαν φτάσει σε ικανοποιητικότατο στάδιο. Σε αυτές τις οχυρώσεις ανάσχεσης, που είχαν ξεκινήσει εσπευσμένα από τις πρώτες μέρες εκδήλωσης των επιθέσεων του Mαρτίου και στις οποίες είχε δοθεί αυστηρή προτεραιότητα μετά τη μάχη του Eσκί Σεχίρ, βασίζονταν τώρα οι Tούρκοι, απολαμβάνοντας τους καρπούς της προνοητικότητάς τους. Σε μία αμυντική γραμμή μήκους 65 χιλιομέτρων και βάθους 25-35 χιλιομέτρων - που ξεκινούσε βόρεια από το Γόρδιο και κατέληγε στο Mανγκάλ Nταγ, περνώντας μέσα από αμέτρητα υδάτινα και άλλα κωλύματα - ανάμεσα σε ορεινούς όγκους που εξασφάλιζαν κλιμακωτή άμυνα και τουρκικές εστίες πυροβολικού, ο Kεμάλ παρέταξε 17 μεραρχίες πεζικού και 5 ιππικού, δηλαδή, μία συνολική δύναμη 72.000 ανδρών.
Tο σχέδιό του ήταν απλό: άμυνα μέχρις εσχάτων και, σε περίπτωση πρόωρης εξάντλησης των επιτιθέμενων, αντεπίθεση με συμπαγείς δυνάμεις με σκοπό την απώθηση των ελληνικών στρατευμάτων στην Aλμυρή Eρημο, ένα εκτεταμένο, δύσβατο, άνυδρο νεκροταφείο.

ΖΑΛΕΥΚΟΣ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΝΟΜΩΝ!!ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ!!

Ο Ζάλευκος ήταν νομοθέτης που φέρεται να έζησε τον 7ο πριν. αιώνα στους Επιζεφύριους Λοκρούς στην Κάτω Ιταλία. Για τη ζωή του υπάρχουν λίγες και αντιφατικές πληροφορίες με αποτέλεσμα από την αρχαιότητα να έχουν εκφραστεί αμφιβολίες για το αν ήταν πραγματικό ή μυθικό πρόσωπο. Σύμφωνα με την παράδοση, που ίσως ανάγεται σε μεταγενέστερους δημοκρατικούς κύκλους (4ος πριν . αιώνας), η Αθηνά υπαγόρευσε τους νόμους στο Ζάλευκο την ώρα που κοιμόταν. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Ζάλευκος ανήκε στον κύκλο των Πυθαγόρειων ενώ σύμφωνα με νεότερη παράδοση καταγόταν από ευγενή οίκο της Κάτω Ιταλίας. Ήδη από τον 3ο πριν αιώνα ο Τίμαιος είχε υποστηρίξει ότι ο Ζάλευκος δεν υπήρξε ποτέ και ότι ήταν δημιούργημα του ανθρώπινου νου. Την ίδια άποψη υποστήριξαν και νεώτεροι επιστήμονες όπως ο Richard Bentley και Karl Julius Beloch, ο


 οποίος διατύπωσε την άποψη ότι το όνομα Ζάλευκος προέρχεται από το φως (ζάλευκος=διάλευκος, πολύ λευκός, φωτεινός) και θεωρεί ότι έχει θρησκευτική υφή. Η νομοθεσία του Ζάλευκου Πέραν της αμφισβήτησης της ύπαρξης του προσώπου του Ζάλευκου, αμφισβητείται και η χρονολογία σύνταξης των νόμων. Πιο κοντά στην αλήθεια φαίνεται να είναι η θέση του Ευσέβιου ότι συντάχθηκαν το 663/662 π.ριν. Ήδη πάντως από την αρχαιότητα οι νόμοι του Ζάλευκου θεωρούνταν οι πρώτοι γραπτοί νόμοι των Ελλήνων. Το πρωτότυπο κείμενο της νομοθεσίας δεν έχει σωθεί. Επιδιώκοντας ο Ζάλευκος την νομοθετική σταθερότητα συμπεριέλαβε στην νομοθεσία του διατάξεις που εμπόδιζαν τις νομοθετικές αλλαγές και κατ επέκταση τις κοινωνικές αλλαγές. Χαρακτηριστικά η μεταβολή των νόμων επιτρεπόταν μεν αλλά με κεφαλικό κίνδυνο δηλαδή καθένας που ήθελε να προτείνει έναν νέο νόμο ή μια αλλαγή σε ήδη υπάρχοντα νόμο έπρεπε να εμφανιστεί ενώπιον του Συμβουλίου της πόλης και σε περίπτωση που αυτό ψήφιζε ενάντια στην πρόταση του αμέσως έχανε τη ζωή του. Επίσης, νόμος απαγόρευε την είσοδο κάποιου που ήταν οπλισμένος στη Γερουσία. Στο Ποινικό δίκαιο καθιερώθηκε η αρχή του αντιπεπονθότος (της ανταπόδοσης) και αφαιρέθηκε από τους δικαστές η εξουσία να ορίζουν οι ίδιοι την ποινή για κάθε αδίκημα. Έτσι έληξε το καθεστώς αυθαιρεσίας που επικρατούσε μέχρι τότε, αφού ο δικαστής δεν μπορούσε πλέον να τιμωρεί κατά βούληση. Ως προς το φόνο δεν υπήρχαν ιδιαίτερες ρυθμίσεις καθώς τότε θεωρούταν ιδιωτική υπόθεση που αφορούσε τον οίκο του θύματος. Η γη ήταν αναπαλλοτρίωτη και η αγοραπωλησία της επιτρεπόταν μόνο για πολύ σοβαρούς λόγους. Απαγορευόταν η ύπαρξη μεταπρατών γεωργικών προϊόντων καθώς η έννομη τάξη δεν έβλεπε θετικά την προοπτική δημιουργίας τάξης εμπόρων. Ως προς το δάνειο προτιμήθηκε η απόδειξη με μάρτυρες και απαγορεύτηκε το δάνειο με έγγραφο. Ο Ζάλευκος ήταν ιδιαίτερά απαιτητικός στην αυστηρή εφαρμογή των νόμων, άσχετα με την κοινωνική ή δημόσια θέση του καθενός. Αναφέρεται ότι όταν ο γιος του καταδικάστηκε σε τύφλωση για μοιχεία , ο Ζάλευκος δε ζήτησε να μην εκτελεστεί η ποινή, πρότεινε όμως να αφαιρεθεί ένα μάτι από τον ίδιο και ένα από το γιο του. Η νομοθεσία του Ζάλευκου χρησιμοποιήθηκε και σε άλλες πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας και επέδρασε στην ρωμαϊκή νομοθεσία και στο Δωδεκάδελτο.

https://apolloniosblog.blogspot.com/2019/09/blog-post_57.html#more

Κωνσταντίνος Κανάρης (Ψαρά, 1793 – Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 1877), ο μπουρλοτιέρης!!!

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης (Ψαρά, 1793 – Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 1877) ήταν σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5 ετών (1844, 1848-49, 1864, 1864-65 και 1877) και για 2 χρόνια και 3 μήνες συνολικά.

Γεννήθηκε το 1793 στα Ψαρά (αρχεία Ναυτικού) όπου και μεγάλωσε.

Ήταν το μικρότερο παιδί του Ψαριανού Δημογέροντα Μιχαήλ Κανάριου και της Μαρώς (το γένος Μπουρέκα) Έμεινε πολύ μικρός ορφανός από πατέρα και έτσι άρχισε να δουλεύει σε πλοία συγγενών του, κυρίως σ’ αυτό του θείου του Μπουρέκα.

Αρχικά το όνομά του ήταν «Κανάριος» και τελικά έγινε Κανάρης.

Όταν πέθανε ο θείος του, στου οποίου το μικρό εμπορικό πλοίο εργαζόταν, ανέλαβε καπετάνιος του ο ίδιος σε ηλικία 20 ετών.

Πήγε στην Οδησσό για πρώτη φορά το 1820. Ήξερε για τη Φιλική Εταιρεία αλλά δεν είχε γίνει μέλος της. 

Όταν έμαθε ότι ξέσπασε η επανάσταση στη Μολδαβία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, έσπευσε αυθόρμητα να πάρει μέρος στον πρώτο «πολεμικό στόλο» των Ψαριανών υπό τον Ν. Αποστόλη.

Από τους πρώτους μήνες ο Κανάρης ξεχώρισε για το θάρρος του και την αποφασιστικότητά του, κάνοντας επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια ενώ κατόπιν εντάχθηκε στα πυρπολικά.

Η ανατίναξη ενός τουρκικού δικρότου στην Ερεσόαπό τον Δημήτριο Παπανικολή τον παρακίνησε σε ανάλογο εγχείρημα.

Η ανατίναξη της τούρκικης ναυαρχίδας

Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη. Πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα (π. 1866-1870). Λάδι σε μουσαμά, 143 εκ. x 109 εκ. Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μέτσοβο

Τον Ιούνιο του 1822, αφού ο ελληνικός στόλος δεν κατάφερε να σώσει τη Χίο από την τουρκική σφαγή, ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή, του επικεφαλής του στρατού που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί.

Την επιχείρηση θα εκτελούσαν τα πυρπολικά του Κανάρη και του Ανδρέα Πιπίνου.

Στο εγχείρημα βοήθησαν δύο παράγοντες: αφενός ότι η νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή καθώς δεν είχε φεγγάρι και αφετέρου ότι στο κατάφωτο κατάστρωμα της ναυαρχίδας οι περίπου 2.000 Τούρκοι γιόρταζαν το Μπαϊράμι κι έτσι τα μέτρα φρούρησης ήταν ελλιπή.

Η φωτιά απ’ το μπουρλότο μεταδόθηκε ταχύτατα στο καράβι.
Πριν προλάβουν να απομακρυνθούν απ’ αυτό οι πρώτες σωστικές λέμβοι, η φωτιά έφτασε στην πυριτιδαποθήκη, η οποία ανατινάχθηκε.

Ως αποτέλεσμα τα θύματα ήταν πάρα πολλά.

Μεταξύ αυτών ο ναύαρχος Καρά Αλής, αξιωματικοί του και πολλοί ναύτες.

Το πυρπολικό του Πιπίνου προσέγγισε την υποναυαρχίδα αλλά δεν κατάφερε να την καταστρέψει.

Της προκάλεσε όμως αρκετές ζημιές.

Η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας υπήρξε ένα από τα χαρακτηριστικότερα γεγονότα του κατά θάλασσαν αγώνα, έκανε δε πολύ μεγάλη εντύπωση στην Ευρώπη.

Χρησιμοποιώντας σημερινή ορολογία, θα λέγαμε ότι βοήθησε επικοινωνιακά πολύ την Επανάσταση.

Τόσο μεταξύ των επαναστατημένων Ελλήνων όσο και μεταξύ των Ευρωπαίων, ο Κανάρης πλέον ήταν ήρωας.

Η δράση του βεβαίως συνεχίσθηκε καθώς συνέχισε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα τον αγώνα.

Ο Κακλαμάν Πασάς Μεχμέτ τοποθετήθηκε νέος ναύαρχος στη θέση του Καρά Αλή.

Τον Οκτώβριο του 1822 βγήκε με το στόλο του στο Αιγαίο για να ανεφοδιάσει τα τουρκικά φρούρια στην Πελοπόννησο και να καταστείλει την Επανάσταση στα νησιά. Αγκυροβόλησε στην Τένεδο.

Αλλά στις 29 Οκτωβρίου 1822, ο Κανάρης, συνοδευόμενος από το Δημήτριο Βρατσάνο, πέρασε ανάμεσα από τον τουρκικό στόλο και μην μπορώντας να προσεγγίσει το πλοίο του ναυάρχου, την καπουδάνα, κόλλησε το πυρπολικό του στην αντιναυαρχίδα «Ρίαλα-Γεμισί» και την τίναξε στον αέρα.

Έχασαν τη ζωή τους 800 μέλη του πληρώματος, Τούρκοι αλλά και Χριστιανοί ναύτες που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στόλο.

Ο Κακλαμάν Πασάς Μεχμέτ σήκωσε άγκυρα και κατέφυγε με τη βοήθεια ούριου ανέμου στο Τσανάκ-Καλεσί, στον Ελλήσποντο.

Το εγχείρημα της Αλεξάνδρειας

Πορτρέτο του Κωνσταντίνου Κανάρη. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Τον επόμενο χρόνο, ο Κανάρης πραγματοποίησε επιθέσεις στα μικρασιατικά παράλια, αλλά χωρίς μεγάλη επιτυχία.

Δεν μπόρεσε, επίσης, να κάνει τίποτε όταν το 1824 ο Χοσρέφ-Μεχμέτ Πασάς κατέστρεψε τα Ψαρά.

Όμως, τον Αύγουστο του 1824 πυρπόλησε μια μεγάλη φρεγάτα του Χοσρέφ στη Σάμο και μια κορβέττα στη Μυτιλήνη.

Η έλλειψη πόρων, ωστόσο, αποσυντόνισε το ναυτικό των Ελλήνων.

Οι ναύτες έπαιρναν τα πλοία, σήκωναν όποια σημαία ήθελαν και επιδίδονταν στην πειρατεία.

O Κανάρης κατάφερνε να επιβάλλει την πειθαρχία στα δικά του πληρώματα.

Αλλά κι αυτός μέσα σ’ αυτό το καθεστώς αναρχίας παραλίγο να σκοτωθεί το 1825 στην Αίγινα, την εποχή που η Μπουμπουλίνα έχανε τη ζωή της στις Σπέτσες κατά τη διάρκεια μιας οικογενειακής διαμάχης.

Το καλοκαίρι του 1825 ο Λάζαρος Κουντουριώτης συνέλαβε ένα παράτολμο εγχείρημα, το οποίο, κατόπιν έγκρισης της ελληνικής επαναστατικής διοίκησης, ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο Κανάρης.

Ο Μωχάμετ Άλη είχε συγκεντρώσει στην Αλεξάνδρεια περίπου 60 μεγάλα πολεμικά και τριπλάσια φορτηγά πλοία.

Μ’ αυτά προετοίμαζε το καλοκαίρι του 1825 να στείλει στρατό στην επαναστατημένη Ελλάδα (ο οποίος στρατός χρησιμοποιήθηκε αργότερα στην άλωση του Μεσολογγίου).

Το σχέδιο του Κανάρη προέβλεπε να πάνε κάποια ελληνικά πλοία στην Αλεξάνδρεια και να κάψουν τον αιγυπτιακό στόλο.

Έτσι θα σταματούσε και το λαθρεμπόριο που έκαναν Γάλλοι, φίλοι του Μωχάμετ Άλη, σε βάρος του ελληνικού αγώνα.

Το σχέδιο εγκρίθηκε και η αρχηγία του ελληνικού στόλου ανατέθηκε στον πλοίαρχο Μανόλη Τομπάζη.

Το δουλεμπόριο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία

Το εμπόριο σκλάβων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση. Στις αρχές του 17ου αιώνα, το 1/5 των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης ήταν δούλοι. Το 1637 υπήρχαν στο Αλγέρι 25.000 χριστιανοί αιχμάλωτοι, ανάμεσά στους οποίους και πολλοί Έλληνες. Υπολογίζεται δε ότι την περίοδο 1450-1700, μόνο από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αιχμαλωτίστηκαν περίπου 2.500.000 άτομα, καταλήγοντας στα σκλαβοπάζαρα της οθωμανικής πρωτεύουσας.

Πολλές ήταν οι δραστηριότητες οι οποίες τροφοδοτούσαν το εμπόριο των δούλων. Οι πειρατές που λυμαίνονταν την Μεσόγειο, αιχμαλώτιζαν πληρώματα πλοίων και κατοίκους νησιών και παραθαλάσσιων περιοχών και στην συνέχεια τους πωλούσαν στα σκλαβοπάζαρα. Οι δε επαγγελματίες δουλέμποροι είχαν γίνει μάστιγα για τις φυλές της Αφρικής, συλλαμβάνοντας κάθε χρόνο εκατοντάδες άτομα, από τα ανατολικά και κεντροδυτικά τμήματα της μαύρης ηπείρου.

Παράλληλα, οι συνεχείς εκστρατείες του οθωμανικού στρατού σε Ευρώπη και Ασία είχαν ως αποτέλεσμα τον εξανδραποδισμό στρατιωτών και αμάχων, οι οποίοι πωλούνταν αργότερα ως δούλοι.

Τα μαρτύρια των αιχμαλώτων ξεκινούσαν από την πρώτη στιγμή, καθώς σύρονταν βίαια στα πλοία, με βρισιές και χτυπήματα. Στην συνέχεια στοιβάζονταν μέσα στα σκοτεινά αμπάρια, σε κλειστοφοβικές συνθήκες, εκτεθειμένοι στην ακαθαρσία και τα μικρόβια. Κάθε καράβι διέθετε και κάποιον γραμματικό, ο οποίος έγραφε σε έναν κατάλογο τα ονοματεπώνυμα των σκλάβων που θα μεταφέρονταν. Πολλοί αιχμάλωτοι δεν άντεχαν τις κακουχίες και πέθαιναν στα πλοία, κατά την διάρκεια του ταξιδιού. Τα νεκρά τους σώματα ρίχνονταν στην θάλασσα, αφού προηγουμένως τους έκοβαν το δεξί αυτί, ως απόδειξη του θανάτου τους. Τέλος, ο γραμματικός του πλοίου έσβηνε από τον κατάλογό του τα ονόματα όσων είχαν πεθάνει εν πλω. Με αυτόν τον τρόπο εξάλλου υπολογιζόταν και η «ζημιά» που είχε υποστεί το «εμπόρευμα» κατά την μεταφορά του.

Ο Γάλλος ευγενής και διπλωμάτης Φιλίπ Κανάιγ περιγράφει το πώς λειτουργούσε το σκλαβοπάζαρο της Κωνσταντινούπολης, στα 1573. Όποιος ήθελε να αγοράσει κάποια σκλάβα, την πλησίαζε και σήκωνε το πέπλο που κάλυπτε το κεφάλι της. Στη συνέχεια την έφτυνε στο πρόσωπο, έτσι ώστε αν ήταν μακιγιαρισμένη από τον δουλέμπορο, να της φύγει το βάψιμο και να φανούν τα αληθινά της χαρακτηριστικά. Κατόπιν, ο πελάτης κοιτούσε την σκλάβα στο στόμα, μετρώντας και ψηλαφώντας τα δόντια της, προκειμένου να διαπιστώσει αν είναι ψεύτικα, χαλασμένα ή αν κουνιούνται. Στην περίπτωση που έμενε ικανοποιημένος από την επιθεώρηση, ο υποψήφιος αγοραστής άρχιζε να παζαρεύει την τιμή της κοπέλας με τον δουλέμπορο.

Ένας από τους πρώτους περιηγητές στην Ελλάδα και την Μικρά Ασία, ο Γάλλος Πιερ Μπελόν, παραθέτει ενδεικτικές τιμές σκλάβων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία του 16ου αιώνα, ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και την σωματική τους κατάσταση. Μια νέα και όμορφη γυναίκα πουλιόταν 80-100 δουκάτα ενώ μια γριά 30-40. Η τιμή ενός ευτραφούς εφήβου ήταν συνήθως 40-50 δουκάτα και ενός γεροδεμένου άνδρα 60. Συγκριτικά, αναφέρεται ότι την ίδια περίοδο στην Βενετία, ο μέσος ναύτης είχε ετήσιο εισόδημα 22 δουκάτα, ο μηχανικός 100, ο κυβερνήτης επαρχίας 840 και ο πρεσβευτής 1800.