Ο ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟ!!

Στις 10 Μαΐου 1798 η αστυνομία της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας παρέδωσε στους Τούρκους τον βάρδο της ελευθερίας των λαών της βαλκανικής Ρήγα Φεραίο και εφτά συντρόφους του. Ενάμισι μήνα μετά, στις 24 Ιουνίου του 1798 ο Ρήγας και οι σύντροφοί του αφού βασανίστηκαν φρικτά στραγγαλίστηκαν και τα άψυχα σώματά τους ρίχτηκαν στο Δούναβη. Αξίζει να θυμηθούμε πώς αντιμετώπισε τον αγωνιστή Ρήγα και τα κηρύγματά του η εκκλησιαστική ηγεσία ,το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης αλλά και το ρόλο που έπαιξε αυτός ο επίσημος, λόγω των προνομίων του, «εκπρόσωπος του γένους» στην παράδοσή του στους Τούρκους που τον εκτέλεσαν.

Ηγετική φυσιογνωμία

Ο Ρήγας Φεραίος « ο πιο ηρωικός εκπρόσωπος της παράδοσης του ελληνικού επαναστατικού Διαφωτισμού» και «ηγέτης ενός πρώιμου , άδηλου και ίσως παμβαλκανικού επαναστατικού κινήματος» (1) με συνεχή παρουσία, από το 1790 («Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών», «Φυσικής Απάνθισμα») έως τη θανάτωσή του το 1798, όχι μόνο στα εθνικά αλλά και στα πνευματικά δρώμενα της εποχής και με το σύνθημα «όποιος ελεύθερα συλλογάται , συλλογάται καλά» εξέφρασε κατ εξοχήν το «πνεύμα της ανταρσίας» έτσι ακριβώς όπως το αντιμετώπιζε και το πολεμούσε το Πατριαρχείο εκείνα τα χρόνια .

Σε αντίθεση με τον Αδαμάντιο Κοραή «άνθρωπο του γραφείου» που στεκόταν μακρυά από την κοινωνική δράση και τις λαϊκές μάζες και αντιμετώπιζε τις εξελίξεις ως δάσκαλος και όχι ως πολιτικό ον, ο Ρήγας, ιδρυτής της πρώτης μυστικής απελευθερωτικής εταιρείας «στάθηκε πραγματικός αρχηγός» (2).

«Ο Ρήγας και ο Κοραής ανασηκώνουν την Ελλάδα». Γκραβούρα εποχής.

Ήταν φυσικό λοιπόν, με αυτή την πορεία και τις θέσεις που βρίσκονταν στον αντίποδα των εκκλησιαστικών αντιλήψεων για τη ζωή των πιστών, να χαρακτηρισθεί εχθρός της θρησκείας και οι ιδέες του να καταδικασθούν. Την πατριαρχική καταδίκη επέσυρε η αποκάλυψη της ύπαρξης του επαναστατικού σχεδίου του Ρήγα και η κατάσχεση του εντύπου με το οποίο καλούσε να ξεσηκωθούν όλους «όσοι στενάζουν υπό την δυσφορωτάτην τυραννία του Οθωμανικού βδελυρωτάτου δεσποτισμού…όλοι χριστιανοί κι Τούρκοι, χωρίς κανένα ξεχωρισμόν θρησκείας». Το έντυπο αυτό είχε τίτλο «Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης , της Μικράς Ασίας , των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας». Στον υπέρτιτλο υπήρχαν οι λέξεις: Ελευθερία-Ισοτιμία- Αδελφότης. Σ’ αυτό περιλαμβάνονταν ένα εισαγωγικό κείμενο που εκ των υστέρων αποκλήθηκε «Επαναστατική Προκήρυξη», τα «Δίκαια του Ανθρώπου» , ο χάρτης της Πολιτείας που θα προέκυπτε από την Επανάσταση και το «Σύνταγμα του Ρήγα» και τέλος ο «Θούριος».

Κήρυγμα ανεξιθρησκείας

Από συγγραφείς που βρίσκονταν ή βρίσκονται κοντά στην Ορθόδοξη Εκκλησία και το Οικουμενικό Πατριαρχείο τονίζονται ιδιαίτερα οι αναφορές του Ρήγα στη θρησκεία όπως γίνεται στο «Θούριο» («Ελάτε μ ένα ζήλον σε τούτον τον καιρόν,να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον Σταυρόν …. Ω, Βασιλεύ του Κόσμου , ορκίζομαι σε Σε , στην γνώμην των Τυράννων, να μην ελθώ ποτέ!») (3). Όμως αυτό που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τα κείμενα του Ρήγα είναι το κήρυγμα της ανεξιθρησκείας που παρουσιάζεται ως βασικός όρος του πολιτεύματος το οποίο θα προκύψει από τον ξεσηκωμό. Στα «Δίκαια του Ανθρώπου» στο άρθρο 3 αναφέρονται τα εξής: «Όλοι οι άνθρωποι , Χριστιανοί και Τούρκοι κατά φυσικόν λόγον είναι ίσοι. Όταν πταίση τινάς, οποιασδήποτε καταστάσεως, ο νόμος είναι ο αυτός δια το πταίσμα και αμετάβλητος , ήγουν δεν παιδεύεται ο πλούσιος ολιγώτερον και ο πτωχός περισσότερον δια το αυτό σφάλμα, αλλ’ ίσια ίσια» (4).

Το εξώφυλλο της «Χάρτας» του Ρήγα

Η σύλληψη, η φυλάκιση, η θανάτωση

To έντυπο του Ρήγα με τις επαναστατικές θέσεις τυπώθηκε τον Οκτώβριο του 1797 στη Βιέννη σε 3000 αντίτυπα. Τα περισσότερα απ αυτά κατασχέθηκαν στην Τεργέστη και στη Βιέννη κι ελάχιστα κυκλοφόρησαν. Εκτός του «Θούριου» που τύπωσε στην Κέρκυρα ο συνεργάτης του Ρήγα Χριστόφορος Περραιβός τα γνωρίζουμε από λίγα χειρόγραφα αντίγραφα ή χειρόγραφες μεταφράσεις. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς κατασχέθηκαν στην Τεργέστη τρία κιβώτια με το επαναστατικό υλικό που είχαν παραλήπτη τον έμπιστο του Ρήγα και μέλος της εταιρίας Αντώνιο Κορωνιό. Το γράμμα με τις παραγγελίες του Ρήγα έπεσε στα χέρια του Δημήτρη Οικονόμου που ήταν συνεργάτης του Κορωνιού. Ο Οικονόμου διάβασε το γράμμα, άνοιξε τα κιβώτια και όταν είδε το υλικό που περιείχαν πήγε στην αστυνομία . Έτσι όταν ο Ρήγας ανύποπτος έφτασε στην Τεργέστη, συνελήφθη. Ανακρίθηκε και στη συνέχεια με σίδερα στα χέρια και στα πόδια εστάλη στη Βιέννη. Στο μεταξύ η αυστριακή κυβέρνηση ειδοποίησε την τουρκική και μετά από ανταλλαγή εγγράφων ο Ρήγας και οι σύντροφοι του παραδόθηκαν στου Τούρκους και οδηγήθηκαν στο Βελιγράδι όπου θανατώθηκαν στις 24 Ιούνη του 1798 (5).

Ο πύργος Νεμπόισα στο Βελιγράδι όπου φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν, από τους Τούρκους, ο Ρήγας και οι σύντροφοι του.

Πατριαρχική απαγόρευση

Πέντε μήνες μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Ρήγα και τον συντρόφων του, ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ εξαπολύει εγκύκλιο προς τους μητροπολίτες του θρόνου και τους προειδοποιεί για την κυκλοφορία του επαναστατικού εντύπου του Ρήγα (6). Στο αντίγραφο της εγκυκλίου που εστάλη στον μητροπολίτη Σμύρνης Άνθιμο ( και διάδοχό του στο μητροπολιτικό θρόνο της πρωτεύουσας της Ιωνίας ) που φέρει ημερομηνία 1 Δεκεμβρίου 1798 ο Γρηγόριος τον ενημερώνει ότι «συνέπεσε εις χείρας ημών εν σύνταγμα εις μίαν κόλλαν χαρτί ολόκληρον , μεγάλην , εις απλήν φράσιν ρωμαικήν , επιγραφόμενον «νέα πολιτική διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης , των μικρών εν τη μεσογείω νήσων και της Βλαχομπογδανίας» και ανεμνήθημεν του ποιμαντικού χρέους». Γι αυτό και του ζητάει να επαγρυπνεί «με ακριβείς έρευνας και εξετάσεις» για να μην κυκλοφορήσει στην επαρχία του το επικίνδυνο φύλλο: « Όθεν εντελλόμεθα σοι σφοδρώς να εγρηγορής όλαις δυνάμεσιν, εν πάσι τοις μέρεσι της επαρχίας σου , και κώμαις και χωρίοις παραλίοις και μεσογείοις, να μην παραμπέση τοιούτον σύνταγμα εις ανάγνωσιν τω χριστιανικώ εμπιστευθέντι σοι λαώ, όπερ να μην εμφανισθή πρώτον τη αρχιεροσύνη σου , ότι πλήρες υπάρχει σαθρότητος εκ των θολερών αυτού εννοιών, τοις δόγμασι της ορθοδόξου ημών πίστεως εναντιούμενον»

Ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄

Τον Ρήγα και τα επαναστατικά του κηρύγματα καταδίκασε και ένας άλλος ανώτερος κληρικός ο μητροπολίτης ο Ιωαννίνων Ιερόθεος . Το 1801 απευθυνόμενος στους κατοίκους της Πάργας που βοηθούσαν τους Σουλιώτες οι οποίοι συγκρούονταν με τον Αλή Πασά έγραφε: «… ακούετε και ακολουθάτε , ως μανθάνω , τας συμβουλάς του Περραιβού ο οποίος σας απατά , δεν ηξεύρετε ότι αυτός με κάποιον Ρήγαν Θεσσαλόν και άλλους μερικούς παρομοίους λογιωτάτους, συνεννοούμενοι με τους Φραντζέζους , εσκόπευον να κάμουν επανάστασιν κατά του κραταιωτάτου Σουλτάνου αλλ’ ο μεγαλοδύναμος Θεός τους επαίδευσε κατά τας πράξεις των με τον θάνατον όπου τους έπρεπε , μόνον δε ο Περραιβός εσώθη δια τας ιδικάς σας αμαρτίας…» (7).

Η απειλή κατά της εξουσίας

Ο Φίλιππος Ηλιού σημειώνει για την σημασία της εγκυκλίου του Γρηγορίου Ε’: «Η πατριαρχική καταδίκη του έργου του Ρήγα εντάσσεται , ομαλά, στη μακρά σειρά των ενεργειών και των επίσημων πράξεων, με τις οποίες η συντεταγμένη ορθόδοξη εκκλησία επεχείρησε , από την έβδομη δεκαετία του 18ου αιώνα , να αναχαιτίσει τα νεωτερικά ρεύματα όσα , μέσα από μια ποικιλία εκδηλώσεων , που μορφοποιήθηκαν στα ρεύματα του νεοελληνικού Διαφωτισμού, προσανατόλιζαν τη νεοελληνική σκέψη και τις κοινωνικές πρακτικές προς την αποδέσμευση από τη δογματική αυθεντία του θρησκευτικού λόγου και τις εξ αποκαλύψεως αλήθειες ….

Οι κατασταλτικές παρεμβάσεις του Πατριαρχείου εντείνονται , καθώς , τώρα πια, δεν απειλούνται πλέον, μόνο τα θεμέλια της ορθόδοξης πίστης αλλά, μαζί μ’ αυτά , και οι εδραιωμένες κοινωνικές εξουσίες και ιεραρχίες, οι οποίες θεωρούνται , και αυτές, συμπεριλαμβανομένης και της οθωμανικής εξουσίας, «εκ θεού δεδομένες» και , κατά συνέπεια, ιερές και μη επιδεκτικές αμφισβήτησης» (8).

Ο Φίλιππος Ηλιού

Η καταδίκη των ιδεών του Ρήγα δεν εκφράστηκε μόνο από τις κορυφές της εκκλησιαστικής ιεραρχίας αλλά και από την «βάση». Ο μοναχός Κύριλλος Λαυριώτης στο χειρόγραφο σύγγραμμά του «Ερμηνεία στην Αποκάλυψη» φθάνει στο σημείο να γράψει ότι ο Ρήγας «άνθρωπος ήν , ανθρώπου μορφήν ενδεικνύμενος» (9).

Γρηγόριος Ε΄: Ο ηθικόςαυτουργός

Για τον Γιάνη Κορδάτο ο Γρηγόριος Ε’ ήταν ο ηθικός αυτουργός του εγκλήματος της παράδοσης του Ρήγα στην αυστριακή αστυνομία από τον Δημήτρη Οικονόμου: « Φαίνεται πως ο Οικονόμου ήταν μυημένος στην Εταιρία . Όμως δεν ήταν πατριώτης. Ήταν όργανο του Πατριαρχείου και γι αυτό παρακολουθούσε την αλληλογραφία του Κορωνιού με το Ρήγα και με άλλους φίλους του Έλληνες από τη Βιέννη και αλλού. Έχοντας υποψίες , άνοιξε το γράμμα του Ρήγα, το διάβασε και είδε πως ετοιμαζόταν επαναστατικό κίνημα. Σύμφωνα με τις εντολές που είχε από την Πόλη, χωρίς να χάσει καιρό άνοιξε τα κιβώτια και είδε το επαναστατικό «εμπόρευμα». Αμέσως τράβηξε για την αστυνομία… Έγινε δηλαδή προδότης. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν σατανικό και με μαύρη ψυχή. Άλλοι δειλό και ανθρωπάκο. Οι χαρακτηρισμοί αυτοί μπορεί να είναι σωστοί , μα στο έγκλημα προδοσίας ηθικός αυτουργός ήταν ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ και οι Φαναριώτες» (10).

Τί είναι Ισημερία;

Ισημερία είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η διάρκεια της ημέρας και της νύχτας είναι ίσες.

• Η Εαρινή Ισημερία γίνεται στις 21 ή στις 22 Μαρτίου και
• η Φθινοπωρινή Ισημερία γίνεται στις 22 ή στις 23 Σεπτεμβρίου.

Οι ονομασίες εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία αφορούν την εύκρατη ζώνη του βόρειου ημισφαιρίου καθώς στις αντίστοιχες ημερομηνίες στο νότιο ημισφαίριο υπάρχουν οι αντίθετες εποχές, ενώ στις δύο πολικές και την τροπική ζώνη δεν υπάρχει αυτή η διαφοροποίησις εποχών.

Στην Αστρονομία ισημερία καλείται η αστρική ημέρα κατά την οποία το κέντρο του ηλιακού δίσκου βρίσκεται ίσο χρονικό διάστημα επάνω και κάτω από τον ορίζοντα, διαγράφει δηλαδή ίσα τόξα (ημερήσιο και νυκτερινό), και κατά την διάρκεια της οποίας οι ακτίνες του ηλίου πέφτουν με γωνία 90 μοιρών (κάθετα) στον Ισημερινό, παρουσιάζοντας έτσι μηδενική Απόκλιση.

Το φαινόμενο οφείλεται στην περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο και στην κλίση του άξονος περιστροφής της.

Καθώς η γη περιφέρεται γύρω από τον ήλιο και επειδή ο άξονας περιστροφής της δεν είναι κάθετος στο επίπεδο περιφοράς η διάρκεια της ημέρας αλλάζει.
Η ανατολή του ηλίου και η δύσις υπολογίζονται στα διάφορα ημερολόγια σύμφωνα με την χρονική στιγμή που θα εμφανιστεί η πρώτη ακτίνα του ηλίου και την χρονική στιγμή που θα εξαφανιστεί και η τελευταία ακτίνα.

Αυτό σημαίνει πρακτικά, σε συνδυασμό με το μέγεθος του ηλιακού δίσκου και το γεωγραφικό πλάτος που βρίσκεται κάποιος, ότι η πραγματική ίση ημέρα και ίση νύχτα δεν εμφανίζεται τις ημερομηνίες που ορίζουμε ως ισημερίες.
Η κυρία όμως τοποθέτησις της εαρινής Ισημερίας στις 21 Μαρτίου γίνεται με την είσοδο του Ηλίου στο ζώδιο του Κριού η οποία φέτος συμβαίνει στις 20 τ0υ Μαρτίου στις 5:51 π.μ. ώρα Ελλάδος.

Σε πολλές γλώσσες ο αντίστοιχος όρος λεκτικά δεν αναφέρεται στην έννοια της ίσης ημέρας αλλά της ίσης νύχτας κυρίως λόγω της λατινικής προελεύσεως του (λατινικά aequinoctium).
Το φαινόμενο της ισημερίας παρουσιάζεται σε όλους τους πλανήτες κάθε ηλιακού συστήματος οι οποίοι παρουσιάζουν κλίση του άξονα περιστροφής ως προς το επίπεδο περιφοράς. Αξιοσημείωτο είναι το ότι γι' αυτήν την περίπτωση η διάρκεια της ημέρας και της νύκτας έχει να κάνει μόνον με την παρουσία του ηλίου επάνω ή κάτω από τον ορίζοντα και δεν υπολογίζεται το λυκόφως και το λυκαυγές όπου οι ακτίνες του ηλίου προβάλλουν από τον ορίζοντα φωτίζοντας έτσι την αέρια ατμόσφαιρά μας. Αυτό σημαίνει ότι σε συνδυασμό με το γεωγραφικό πλάτος που βρίσκεται κάποιος η ίση ημέρα και η ίση νύχτα δεν εμφανίζονται στις ημερομηνίες που προαναφέραμε. Κατά την ημερομηνία της Εαρινής Ισημερίας ο Ήλιος εισέρχεται στον αστερισμό του Κριού και έτσι εισερχόμαστε αστρονομικά στην εποχή της Ανοίξεως.

«Η Εαρινή Ισημερία του Ηλίου συμβολίζει τον θάνατο των παθών της τιτανικής φύσεως του ανθρώπου, την εκδήλωση της αρετής και την απόκτηση της Σοφίας (5ο ιερό δράμα της εξελικτικής πορείας της φύσεως) που θα του εξασφαλίσουν τον θρίαμβό του στον νόμο του θανάτου και την ανάστασή του στον πνευματικό κόσμο.
Οι Ορφικοί συμβόλιζαν την εαρινή ισημερία με τον θάνατο του Διονύσου του Ζαγρέως και την εκ νέου γέννησή του με την παρέμβαση της Θεάς Αθηνάς (δηλαδή του σοφού πνεύματος) από την φύση του Ολυμπίου Διός ως Διονύσου του Άνθιου (τον οποίο λάτρευαν στα Διονύσια της Πάτρας σαν Αροέα, Ανθέα και Μεσατέα από τα ονόματα των τριών αρχαίων δήμων Αρόης, Ανθείας και Μεσάτιδος), ο οποίος κατόπιν μεταμορφώνεται στον Διόνυσο τον Ελευθερέα, δηλαδή τον ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών από τα δεσμά της ύλης και της εν γένει υλοβαρούς τους φύσεως. Έτσι ο Διόνυσος ο Ζαγρεύς από χθόνια θεότητα μεταμορφώνεται σε ουράνια θεότητα, στον Διόνυσο τον Ελευθερέα.
Την ημέρα της εαρινής ισημερίας οι Ορφικοί τελούσαν συμπόσια τα λεγόμενα Ωμοφάγια κατά τα οποία θυσίαζαν τον Διονυσιακό Ταύρο και τον έτρωγαν.
Αλλά ποιός ήταν ο Διονυσιακός Ταύρος;
Με την αλληγορία αυτή ο θείος Ορφεύς έκρυψε επιμελώς μία μεγάλη αλήθεια που μόνον άκρως μεμυημένοι στα Ορφικά μυστήρια μπορούσαν να κατανοήσουν. Για το σημείο αυτό

μόνον τα εξής λίγα μπορούν να λεχθούν:

Ο Διόνυσος είναι τέκνον του θεού Διός. Ο Ταύρος είναι μία εκ των πτυχών του Νόμου του Φάνητος, ο οποίος αφομοιωθείς στην φύση του Διός, έδωσε στον Δία τις πνευματικές εξουσίες του Ουρανού (αυτό εικονίζει την θεοποίηση).
Ένα από τα τέκνα του θεού Διός φέρει ως σύμβολό του τον Ταύρο και εκείνος από τους Μύστες των Ορφικών μυστηρίων που θα γνώριζε και θα εκτιμούσε αυτό το τέκνο του θεού Διός θα εννοούσε και την συμβολική έννοια του Ταύρου.
Ο συνδυασμός του Διονύσου και του Ταύρου αποτελούν την βάση της μεγάλης αποκαλυφθείσης αλήθειας του θείου Ορφέα, γιατί αποτελούν την λύση του προβλήματος της αθανασίας της ανθρώπινης ψυχής.
Η τρίτη μύησις στα Ορφικά μυστήρια λάμβανε χώραν κατά την εαρινή ισημερία του ηλίου.
Ο χρόνος από την μύηση αυτή μέχρι την επομένη μύηση κατά την θερινή τροπή του Ηλίου ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο ο μυούμενος έπρεπε να εκδηλώσει αρμονική ιδεολογία ανάλογη προς τα εκδηλούμενα χρώματα των ανθέων αυτής της εποχής ως και αρμονική αισθηματολογία ανάλογη προς τα αρώματά τους.
Κατά τους Ορφικούς τα αρώματα και τα χρώματα αυτής της εποχής αναπαριστούσαν την βαίνουσα προς αποθέωση ανθρώπινη ψυχή η οποία απέβαλε το έρεβος και προορίζεται πλέον σε θεία πνευματική ανάσταση και τέλεια αθανασία.
Στα Ελευσίνια μυστήρια η εαρινή ισημερία συμβολιζόταν με την απελευθέρωση της Περσεφόνης από το βασίλειο του Πλούτωνος.
Την απελευθέρωσή της την πραγματοποιεί ο Διόνυσος ο Ελευθερεύς, ο οποίος την μεταφέρει στον Όλυμπο δηλαδή την μεταμορφώνει σε Ουράνια θεότητα.
Ο συμβολισμός αυτός των Ελευσίνιων μυστηρίων, δείχνει και την περαιτέρω δράση των πνευματικών οντοτήτων. Επίσης θεωρούσαν ότι η εαρινή ισημερία αντιπροσωπεύει τον θάνατο του τιτανικού οργανισμού των ανθρωπίνων ψυχών, την μεταμόρφωσή τους και την αναγέννησή τους στις πνευματικές φύσεις του πνευματικού κόσμου. Οι Ελευσίνιοι τελούσαν την εορτή των Παναθηναίων ενώ παράλληλα εγίνοντο τελετές και εσωτερικά που όμως δεν μας είναι γνωστές. Στην Χριστιανική θρησκεία έχουμε τον ανάλογο συμβολισμό που είναι ο σταυρικός θάνατος του Χριστού και η εν συνεχεία ανάστασή του που γιορτάζεται μετά ακριβώς από την εαρινή ισημερία.
Πρέπει να σημειωθεί ότι όλες σχεδόν οι θρησκείες περιλαμβάνουν αυτόν τον συμβολισμό (δηλαδή οι ήρωές τους πεθαίνουν και στην συνέχεια ανασταίνονται κατά την εαρινή ισημερία).
Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινισθεί ότι ο θάνατος δεν έχει την έννοια της εξαφανίσεως αλλά της μεταμορφώσεως και συνεπώς της εξελίξεως. Η περίοδος από την εαρινή ισημερία μέχρι την θερινή τροπή του Ηλίου συμβολίζει την περίοδος της αναγεννήσεως και μεταμορφώσεως των ανθρωπίνων ψυχών στις πνευματικές φύσεις του πνευματικού κόσμου ως και της προετοιμασίας τους για τον πλήρη αποχωρισμό τους από το έρεβος. 
Οι Ορφικοί, το χρονικό διάστημα που μεσολαβούσε μέχρι την επόμενη μύηση, το θεωρούσαν ως απαραίτητο για να εκδηλώσει ο μυούμενος αρμονική ιδεολογία, όπως είναι αρμονικά εκδηλωμένα τα χρώματα των ανθέων της εποχής αυτής. Κατά τους μύστες της Ελευσίνος, η εποχή που περιλαμβάνεται μεταξύ εαρινής ισημερίας και θερινής τροπής του Ηλίου είναι η περίοδος κατά την οποία το ανιστάμενο πνεύμα έρχεται στην αποθέωση».(1)
Προς τιμήν του Διονύσου, την ίδια περίοδο στην Αθήνα, από τις 9 έως τις 13 του μηνός Ελαφηβολιώνος (κατά την Εαρινή Ισημερία) εορτάζονταν τα «εν άστει» ή Μεγάλα Διονύσια που ήταν η λαμπρότερη εορτή προς τιμήν του. Είχαν έρθει στην Αθήνα από τον ιερέα του Διονύσου, Πήγασο, από τις Ελευθερές, μια κωμόπολη στα σύνορα αττικοβοιωτίας (στο δρόμο Ελευσίνος - Θηβών).
Οι τελετές των Μεγάλων Διονυσίων ήταν πολλές και κάθε μία από αυτές  είχε ξεχωριστό χαρακτήρα. Με την σειρά που τελούνταν ήταν: ο προάγων (είχε σκοπό να δώσει μία περίληψη για τις δραματικές παραστάσεις που θα ακολουθούσαν) η πομπή, που γινόταν την επόμενη ημέρα και είχε σχεδόν την μεγαλοπρέπεια των Παναθηναίων και στην συνέχεια ο διθυραμβικός αγών. Ακολουθούσε ο κώμος (πανηγυρική επιστροφή της ομάδος με τον νικητή επικεφαλής της) και οι δραματικοί αγώνες, πάντοτε με την παρουσία του ξόανου του Διονύσου,  το οποίο ετοποθετείτο στο θέατρο του κάτω από την Ακρόπολη. Στην Αθήνα αυτά 
συνέβαιναν κατά την Εαρινή Ισημερία, στους Δελφούς, όμως υπήρχαν και εκεί μεγάλα Μυστήρια, με την έναρξη της Ανοίξεως. Υπήρχε αλλαγή της κυριαρχίας στο Μαντείο των Δελφών.

(Εικόνα Θεάτρου Διονύσου)

 Όσο και αν ο σχετικός ομηρικός ύμνος θέλει τον θεό της Μουσικής να κρατάει με χάρη στα χέρια την φόρμιγγα και να ακροπατεί κιθαρίζοντας ανέμελα