Στάδιο
ήταν επίσης και το οικοδόμημα όπου οι θεατές παρακολούθησαν εκδηλώσεις
αθλητικών κυρίως γεγονότων (Αγώνες) στενά συνδεδεμένες με τη θρησκεία .
Οι
Αγώνες διοργανώνονταν κάθε δύο ή τέσσερα χρόνια προς τιμή μιας
συγκεκριμένης θεότητας ή ημίθεου, όπως ο Δίας στην Ολυμπία, ο Απόλλων
στους Δελφούς, ο Ποσειδώνας στα Ίσθμια και ο Οφέλτης στη Νεμέα. Αυτοί
αποτελούσαν τους τέσσερις μεγάλους Πανελλήνιους Αγώνες. Ωστόσο, και σε
άλλες περιοχές στην Ελλάδα φιλοξενούνταν επίσης τακτικά αθλητικοί
αγώνες.
Αρχικά,
τα στάδια ήταν απλά ,μερικές φορές χτισμένα κοντά σε πρανή λόφων για να
έχουν μια σαφή εικόνα των γεγονότων οι θεατές . Ωστόσο, από τις αρχές
του 5ου αιώνα π.Χ. προστέθηκαν αρχικά τεχνητά αναχώματα (πρανή) και
αργότερα προστίθεται εδώλια (καθίσματα) από πέτρα ή μάρμαρο. Σήμερα χάρη
στην αρχαιολογική σκαπάνη μπορούμε να θαυμάσουμε ορισμένα από αυτά τα
μεγαλόπρεπη Στάδια που συνέδεσαν την ύπαρξη τους με τα λαμπρά αθλητικά
γεγονότα της αρχαιότητας:
Αρχαίο στάδιο Ολυμπίας
Το
στάδιο της Ολυμπίας είναι ο χώρος όπου τελούνταν οι αρχαίοι Ολυμπιακοί
Αγώνες αλλά και τα Ηραία, αγώνες γυναικών προς τιμήν της Ήρας.Αν και οι
αγώνες ιστορικά ξεκίνησαν το 776 π.Χ το στάδιο απέκτησε τις σημερινές
του διαστάσεις κατά τον 4ο αιώνα π.Χ λόγω της αυξητικής τάσης της
εμβέλειας των αγώνων που συνεχώς συγκέντρωναν περισσότερους αθλητές αλλά
και θεατές. Έτσι έφτασε να διαθέτει ένα στίβο με μήκος 212,54 μ. και
πλάτος 30 μ.
Η απόσταση ανάμεσα στις δύο λίθινες βαλβίδες, που σηματοδοτούν τις αφέσεις, είναι 192,27 μ., δηλαδή ένα ολυμπιακό στάδιο.
Υπολογίζεται
ότι το στάδιο χωρούσε περίπου 45.000 θεατές, ωστόσο δεν απέκτησε ποτέ
λίθινα καθίσματα και οι θεατές κάθονταν κατά γης. Ελάχιστα λίθινα
καθίσματα υπήρχαν μόνο για τους επισήμους
H μνημειακή είσοδος του σταδίου
Στα
τέλη του 3ου αι. π.Χ. κατασκευάσθηκε η μνημειακή είσοδος του σταδίου, η
λεγόμενη Κρυπτή, μία λίθινη καμαροσκεπής στοά μήκους 32 μ., από την
οποία έμπαιναν στο στάδιο οι αθλητές.
Το στάδιο ήταν σε χρήση μέχρι και το 393 μ.Χ όποτε ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος εξέδωσε απαγόρευση τέλεσης των αγώνων ως παγανιστικούς.
Η πλήρης αποκάλυψη του μνημείου από την αρχαιολογική σκαπάνη έγινε την περίοδο 1952-1966.
Το στάδιο ήταν σε χρήση μέχρι και το 393 μ.Χ όποτε ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος εξέδωσε απαγόρευση τέλεσης των αγώνων ως παγανιστικούς.
Η πλήρης αποκάλυψη του μνημείου από την αρχαιολογική σκαπάνη έγινε την περίοδο 1952-1966.
Αρχαίο στάδιο Δελφών
Το στάδιο είναι στενά δεμένο με την ιστορία των πανελλήνιων Πυθικών αγώνων, αφού εδώ διεξάγονταν τα αθλητικά αγωνίσματα. Η αρχική διαμόρφωσή του χρονολογείται στον 5ο αι. π.Χ., όπως μαρτυρεί η επιγραφή που βρέθηκε εντοιχισμένη στο νότιο αναλημματικό τοίχο του. Στην πρώιμη μορφή του οι θεατές θα ήταν καθισμένοι στο έδαφος ή σε ξύλινα εδώλια. Μνημειώδη λίθινα εδώλια απέκτησε μόλις το 2ο αι. μ.Χ., χάρη σε δωρεά του πλούσιου Αθηναίου Ηρώδη Αττικού, ο οποίος παρήγγειλε για την κατασκευή τους ασβεστόλιθο Παρνασσού .Τότε διαμορφώθηκε και η μνημειώδης τοξωτή θριαμβική είσοδος, η μοναδική σε αρχαίο στάδιο στην Ελλάδα.
Το στάδιο είναι στενά δεμένο με την ιστορία των πανελλήνιων Πυθικών αγώνων, αφού εδώ διεξάγονταν τα αθλητικά αγωνίσματα. Η αρχική διαμόρφωσή του χρονολογείται στον 5ο αι. π.Χ., όπως μαρτυρεί η επιγραφή που βρέθηκε εντοιχισμένη στο νότιο αναλημματικό τοίχο του. Στην πρώιμη μορφή του οι θεατές θα ήταν καθισμένοι στο έδαφος ή σε ξύλινα εδώλια. Μνημειώδη λίθινα εδώλια απέκτησε μόλις το 2ο αι. μ.Χ., χάρη σε δωρεά του πλούσιου Αθηναίου Ηρώδη Αττικού, ο οποίος παρήγγειλε για την κατασκευή τους ασβεστόλιθο Παρνασσού .Τότε διαμορφώθηκε και η μνημειώδης τοξωτή θριαμβική είσοδος, η μοναδική σε αρχαίο στάδιο στην Ελλάδα.
Τα ερείπια της τοξωτής εισόδου του Σταδίου.
Το μήκος του στίβου είναι 177,55 μ., ενώ το πλάτος του είναι 25,50 μ.
Το στάδιο είναι κατασκευασμένο στη φυσική πλαγιά. Η βόρεια πλευρά του είναι φυσικά διαμορφωμένη, ενώ η νότια σχηματιζόταν με τεχνητή επίχωση, την οποία συγκρατούσε αναλημματικός τοίχος.
Τα εδώλια της βόρειας πλευράς, εκτείνονται σε 12 σειρές, ενώ της νότιας πλευράς μόνο σε 6 σειρές, λόγω της μεγάλης κλίσης του εδάφους. Υπολογίζεται ότι σε αυτή τη μορφή του το στάδιο είχε χωρητικότητα 5.000 θεατών.
Το στάδιο είναι κατασκευασμένο στη φυσική πλαγιά. Η βόρεια πλευρά του είναι φυσικά διαμορφωμένη, ενώ η νότια σχηματιζόταν με τεχνητή επίχωση, την οποία συγκρατούσε αναλημματικός τοίχος.
Τα εδώλια της βόρειας πλευράς, εκτείνονται σε 12 σειρές, ενώ της νότιας πλευράς μόνο σε 6 σειρές, λόγω της μεγάλης κλίσης του εδάφους. Υπολογίζεται ότι σε αυτή τη μορφή του το στάδιο είχε χωρητικότητα 5.000 θεατών.
Αρχαίο στάδιο Νεμέας
Στο
Στάδιο κάθε δύο χρόνια γίνονταν οι πανελλήνιοι αγώνες Νέμεα ή Νέμεια
προς τιμήν του Οφέλτη , γιου του βασιλιά της Νεμέας Λυκούργου . Οι
αγώνες αυτοί καθιερώθηκαν το 573 π.Χ.
Το Στάδιο κατασκευάσθηκε στην σημερινή του μορφή στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ
Υπολογίζεται
δε ότι χωρούσε περίπου 35.000- 40.000 θεατές.Ο στίβος του, συνολικού
μήκους 178 μ., πλαισιωνόταν από λίθινο αγωγό με λίθινες λεκάνες κατά
διαστήματα για συγκέντρωση πόσιμου νερού. Στη νότια πλευρά του υπάρχει η
λίθινη αφετηρία. Οι αθλητές και οι κριτές εισέρχονταν στο Στάδιο από
την μνημειώδη θολωτή στοά.
Η μνημειώδη θολωτή στοά του Σταδίου.