88. Εισαγωγή
Οι Γερμανοί έφυγαν από το Χέλι αφήνοντας πίσω τους είκοσι εννιά νεκρούς. Οι Χελιώτες αφού μάζεψαν και έθαψαν τους νεκρούς των, έπεσαν σε βαθιά περισυλλογή. Δεν μπορούσαν ακόμα να πιστέψουν ότι μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα έχασαν είκοσι εννιά αγαπημένα τους πρόσωπα, ανθρώπους νέους, γεμάτους ζωή, ανθρώπους φιλήσυχους και αγαπητούς από όλο το χωριό.
Δεν μπορούσαν καλά-καλά να πιστέψουν ότι το χωριό τους έπαθε τόσο μεγάλο κακό, τέτοια συμφορά ήταν απίστευτη, να χάσουν για πάντα είκοσι εννιά αγαπημένα τους πρόσωπα, τους οποίους ποτέ δεν θα ξαναδούν. Επτά ολόκληρους μήνες εκατοντάδες Χελιώτες πολέμησαν στα Αλβανικά βουνά στα Βουλγαρικά σύνορα και στην Κρήτη και όλοι τους γύρισαν στα σπίτια τους στο τέλος του πολέμου ζωντανοί και τώρα ένα πέρασμα έκαναν οι Γερμανοί από το χωριό και σε λιγότερο από δέκα ημέρες σκόρπισαν τον όλεθρο και την καταστροφή.
Ένοχοι για το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα είναι βέβαια οι Γερμανοί κατακτητές. Αυτοί είναι οι φυσικοί αυτουργοί των είκοσι εννιά στυγνών εγκλημάτων. Δεν μπορεί όμως από το μυαλό κανενός Χελιώτη να φύγει η πεποίθηση, ότι για το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα που διαπράχθηκε στο χωριό τους, υπάρχουν και ηθικοί αυτουργοί και ότι αυτοί είναι μέσα από το χωριό ή και από τα γειτονικά στο Χέλι χωριά.
Υπάρχουν οπωσδήποτε συνένοχοι των Γερμανών στα εγκλήματα τους και αυτοί δυστυχώς ήσαν Έλληνες, αν μπορεί έτσι να ονομασθούν, επειδή μιλούσαν Ελληνικά, στη, ψυχή όμως και στα αισθήματα ήσαν όχι απλώς ταυτισμένοι με τους Γερμανούς κατακτητές, αλλά και πιο στυγνοί από αυτούς, αφού αυτοί πρωτοστατούσαν στα αποτρόπαια εγκλήματα στη διάρκεια των επιχειρήσεων των Γερμανών στην περιοχή του Χελιού.
Αρκετοί από αυτούς ήσαν γνωστοί, αλλά και πολλοί έμειναν άγνωστοι, καλυμμένοι με την Γερμανική στολή και ποτέ δεν θα μάθει κανείς ποιοι ήσαν. Στην Ιστορία όμως θα μείνουν για πάντα οι στιγματισμένοι, οι προδότες, οι εφιάλτες για τα τόσα θύματα του χωριού μας.
Είπαν τότε πως όλοι αυτοί οι προδότες, οι συνεργάτες των Γερμανών, ήσαν άτομα ξένα προς το χωριό μας.
Πως όμως αυτοί γνώριζαν με την πιο μικρή λεπτομέρεια για τον καθένα Χελιώτη, που πιθανόν να στρατολογήθηκε από το ΕΑΜ χωρίς να το θέλει ή και που πιθανόν να ανέπτυξε κάποια άλλη αντιστασιακή δραστηριότητα, είτε μέσα από άλλες οργανώσεις, είτε μόνος του, ή και ακόμα χωρίς να έχει ανάμειξη πουθενά, να κατηγορήθηκε και να μπήκε στη λίστα των θυμάτων;
Όλες αυτές τις λεπτομέρειες οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους πρέπει να τις έμαθαν μέσα από το χωριό. Γεγονός λοιπόν αναμφισβήτητο είναι ότι οι πράκτορες και συνεργάτες των Γερμανών ασφαλώς είχαν τους πληροφοριοδότες μέσα από το χωριό και που δυστυχώς οι πληροφοριοδότες αυτοί ήσαν άτομα με πλούσια αναρχική δράση και με στενή συνεργασία , πρώτα με τις αναρχικές οργανώσεις και αργότερα με τους Γερμανούς κατακτητές γιατί μόνο τέτοια άτομα μπορεί να φθάσουν στο σημείο να γίνουν προδότες και καταδότες των συγχωριανών τους.
