Φθινοπωρινή ισημερία και Ελευσίνια μυστήρια.

 

«Η φύση σου παρέχει όλη την σοφία που χρειάζεσαι».
Στοβαίος . IV 16, 18 p. 398 f. H.

Το πρωί της Τρίτης 22 Σεπτεμβρίου 2020 μπαίνει και επίσημα το Φθινόπωρο. Κατά την ισημερία, ο Ήλιος λάμπει κάθετα πάνω από τον Ισημερινό της Γης, με τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας να είναι περίπου ίδια. Στη συνέχεια, η ημέρα μικραίνει και η νύχτα μεγαλώνει, ώσπου η νύχτα να φθάσει στο ζενίθ της κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο της 22ας Δεκεμβρίου.

Όλοι ανεξαιρέτως οι  αρχαίοι λαοί απέδιδαν εξαιρετική σημασία στις θέσεις του ζωοδότη Ήλιου κατά τις ισημερίες και τα ηλιοστάσια, στην περιοδικότητα και εναλλαγή του κύκλου της σελήνης, αλλά  και στη θέση ή στην επανεμφάνιση συγκεκριμένων πλανητών, άστρων και αστερισμών γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στα σημαντικότερα και ιερότερα μνημεία της ανθρωπότητας.

Δεν είναι τυχαίο πως ο Σεπτέμβριος ο οποίος ήταν αφιερωμένος στο Βοηδρόμιο Απόλλωνα, ήταν ο μήνας διεξαγωγής των Ελευσινίων Μυστηρίων, στα οποία πρωταγωνιστούσαν οι χθόνιες θεότητες της Δήμητρας, της κόρης της Περσεφόνης, του  Άδη, και του Ιάκχου.  

Τα Ελευσίνια Μυστήρια διαρκούσαν εννέα ημέρες, και η ήμερα λήξης τους ήταν συνήθως η ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας. Ο αριθμός εννέα όπως πολλάκις έχω εξηγήσει, είναι δηλωτικός και συμβολικός αριθμός.Το ένατο γράμμα του Ελληνικού αλφαβήτου είναι το «Θ», το οποίο συνδέεται με την λέξη Θεός, ενώ και η λέξη Θείον λεξαριθμικά ισούται με το 144, το οποίο έχει πυθμενικό λεξάριθμο το εννέα. Το εννέα συμβολίζει το τέλος ενός κύκλου, και την εκ νέου επιστροφή στην μονάδα, στον αριθμό δέκα > 1 + 0.  

Εννέα  οι μήνες κυήσεως έως την γέννηση, εννέα κατ’ αντιστοιχία και οι ημέρες και νύχτες έως την γέννηση του Θεού του φωτός, του φωτοδότη Απόλλωνος. Η γέννηση του έγινε στο νησί Ορτυγία από τη Λητώ, η  υπήρξε ερωμένη του Δία. Λόγω της ζήλιας της Ήρας για τη Λητώ, κανένας τόπος στην Γη δεν τη δεχόταν να γεννήσει, εκτός από την Ορτυγία. Ήταν ένα νησί «ΑΔΗΛΟ» καθώς  έως τότε έπλεε ελεύθερο στα κύματα κι έτσι, ήταν δύσκολο η Ήρα να ανιχνεύσει την τοποθεσία, στην οποία η Λητώ είχε καταφύγει.

Ο Δίας σταθεροποίησε το νησί, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η γέννηση του Απόλλωνα. Οι πόνοι του τοκετού διήρκεσαν εννιά μέρες και εννιά νύχτες. Η Ορτυγία ονομάστηκε «Δήλος», επειδή εκεί αποκαλύφθηκε έγινε δήλος, δηλαδή φανερό νησί, όπως και ο θεός Απόλλωνας. 

Όπως προαναφέρθηκε, ο Απόλλων και οι Ελευσίνιες μυσταγωγικές τελετές (τα μεγάλα μυστήρια) σχετίζονται χρονικά. Στα «Λεγόμενα» στην «μυθαγωγική» δηλαδή τελετουργική αφήγηση κατά τη διάρκεια των μυστηρίων, γνωρίζουμε πως οι μύστες μάθαιναν πως ο Ηλιος και η σελήνη ήταν αυτοί που αποκάλυψαν στην Δήμητρα τον απαγωγέα της κόρης της Περσεφόνης. Ίσως για αυτό ο  Πορφύριος 232 -305 μ.χ (μαθητής του Πλωτίνου στο «Περί αγαλμάτων»), να αναφέρει πως:

Φθινοπωρινή Ισημερία

 Φθινοπωρινή ισημερία έχουμε την 22η Σεπτεμβρίου, γιατί κατά την ημερομηνία αυτή ο Ήλιος εισέρχεται στον αστερισμό του Ζυγού (στις 16:32 μ.μ. φέτος) και έτσι εισερχόμαστε αστρονομικά στην εποχή του φθινοπώρου.

«Η Φθινοπωρινή Ισημερία του Ηλίου συμβολίζει την εμφάνιση της ανθρώπινης ψυχής για να αντιπροσωπευθεί η εκδήλωσις της Λογικής Νοήσεως (3ο ιερό δράμα της εξελικτικής πορείας της φύσεως).
Στα άλλα επίπεδα έχουμε την πρώτη εμφάνιση των όντων κάθε επιπέδου.
Οι Ορφικοί κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία εκδήλωναν την λατρεία τους προς την Φύση γιατί έφερνε στο «Είναι» τους τα Όντα. 

Πρωτίστως όμως ο εορτασμός στρεφόταν στο γεγονός της εμφάνισης της ανθρώπινης ψυχής.

Την ψυχή αυτή την ονόμαζαν Κόρη Πρωτογόνη, σπούδαζαν τις εκδηλώσεις της, και έφθασαν στο σημείο να την διακρίνουν ως νοητικό ον της Φύσης (λογική νόηση).

Η πρώτη μύηση στα Ορφικά μυστήρια λάμβανε χώραν αμέσως μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία.
Κατά την μύηση αυτή αποκαλύπτονταν τα περί της σύστασης της μητέρας Γης και της εμφάνισης τής ανθρώπινης ψυχής.
Στα Ελευσίνια μυστήρια κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία γινόταν η εισαγωγή των αμυήτων.
Κατά την εισαγωγή ελάμβανε χώραν μακρά τελετή για την εμφάνιση στο «Είναι» της Κόρης της Πρωτογόνης.
Έλεγαν ότι η Κόρη η Πρωτογόνη είναι κόρη του Ουρανού και της Γαίας, δηλαδή αποτέλεσμα της επιμιξίας των δυνάμεων του Ουρανού (που συμβολίζει τον άπειρο χώρο δηλαδή την Συνεχή ή Αμέριστη ουσία) και της Γης (που συμβολίζει την Ατομική ή Μεριστή ουσία). 

Με την τελετή αυτή οι Μύστες της Ελευσίνας απέδιδαν ευγνωμοσύνη προς την θεία Φύση η οποία έφερε στο «Είναι» το ψυχικό «Είναι» κάθε οντότητας.
Έτσι οι Μύστες ως πρώτο αντικείμενο είχαν να εξετάσουν ποιά ήταν η Κόρη η Πρωτογόνη, δηλαδή πώς εμφανίσθηκε η ψυχή της Φύσης.
Η περίοδος από την Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου συμβολίζει την περίοδο κατά την οποία η ψυχή του ανθρώπου θα περάσει το πρώτο στάδιο εξέλιξής της που είναι η καλλιέργεια των σπερμάτων τών, προς γονιμοποίηση, Ιδεών.
Τα σπέρματα αυτά κυοφορούνται κατά τις διαδοχικές ενσαρκώσεις, με την επενέργεια του νόμου της Ειμαρμένης. Κατά την περίοδο αυτή η ανθρώπινη ψυχή θα δεχθεί τις επιδράσεις του Ουρανού, θα διαπλάσει τον ηθικό χαρακτήρα της και θα διαμορφώσει την συνείδησή της κατά τρόπον ώστε να διακανονίζει την ζωή της σε αρμονία προς τους όμοιούς της.
Οι Ορφικοί θεωρούσαν την περίοδο από την Φθινοπωρινή ισημερία μέχρι την Χειμερινή τροπή του Ηλίου ως αντιστοιχούσα προς την πρώτη περίοδο του ανθρώπινου γένους κατά την οποία η ανθρώπινη ψυχή κατόρθωσε να εκδηλώσει τις δυναμικότητές της που της επέτρεψαν να χαρακτηρισθεί ως πραγματικό νοητικό Ον.
Έτσι κατόρθωσε να βρει το δρόμο της δημιουργίας των ανθρώπινων κοινωνιών οι οποίες θα της εξασφάλιζαν την πρόοδό της.
Οι ατμοσφαιρικές μεταβολές αυτή την χρονική περίοδο έλεγαν ότι είναι η ζώσα αλληγορική εικόνα της πρώτης ψυχικής ιστορίας του ανθρώπινου γένους.
Η πτώση των υδάτων της βροχής, κατά την χρονική αυτή περίοδο, έλεγαν ότι εικονίζει τις κατερχόμενες από τον ουρανό ακτίνες του φωτός.
Επίσης, έλεγαν, ότι όπως καλλιεργείται η Γη για να εκδηλώσει την βλάστηση, έτσι πρέπει να καλλιεργούνται και οι ανθρώπινες ψυχές για να εκδηλώσουν τις δυνάμεις τους και να τις μεταβάλουν σε Ιδέες και συναισθήματα.
Επίσης όπως τα ύδατα καθιστούν γόνιμη την Γη προς καλλιέργεια των σπερμάτων από τα οποία θα εμφανισθεί η βλάστηση και από αυτήν τα άνθη και οι καρποί, έτσι και οι ανθρώπινες ψυχές πρέπει να εκδηλωθούν.
Τα Ελευσίνια Μυστήρια εικόνιζαν, επίσης, την περίοδο από την Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου ως αντιστοιχούσα στην περίοδο που η μητέρα Γη αναπαύεται και αναδιοργανώνει τις δυνάμεις της για να παρασκευασθεί να δεχθεί στους κόλπους της, προς γονιμοποίηση, τα σπέρματα των καρπών. Επίσης εκτός από τις εσωτερικές τελετές, είχαν και εξωτερικές εκδηλώσεις. Έτσι κατά τις αρχές του Φθινοπώρου έρχονταν και παρέμεναν στον παρακείμενο Ναό του Παρθενώνος, παρθένες της πόλης των Αθηνών, οι οποίες ύφαιναν τον

 πέπλο της θεάς της Σοφίας Αθηνάς.
Οι παρθένες αυτές, που
παρέμεναν εκεί, έξι μήνες για να φτιάξουν το έργο τους, αλληγορούσαν την αγνότητα τής ψυχής η οποία κατά τους μήνες του Φθινοπώρου και του Χειμώνα θα δεχθεί το σπέρμα της θείας ιδεολογίας, θα καλλιεργήσει και θα εκδηλώσει αυτό με τα αποτελέσματά του και θα υφάνει πέπλο με τον οποίο περιβαλλόμενη η Αθηνά θα αναγορευθεί θυγατέρα της Σοφίας»(1).

Τα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελούσαν αναμφισβήτητα έναν από τους πιο ιερούς και σεβαστούς θεσμούς, ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.
Σύμφωνα με την μυθολογική παράδοση, ιδρυτής των Ελευσινίων Μυστηρίων φέρεται ο Εύμολπος ή ο Μουσαίος ο οποίος ήταν γυιος του Ορφέως, υπάρχουν όμως και πλήθος άλλων εκδοχών, έτσι ώστε σήμερα να είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπορούμε να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα, ως προς τον λόγο της εμφάνισής τους, τον τρόπο της διεξαγωγής τους αλλά και το ακριβές περιεχόμενο των διδασκαλιών και των μυήσεών τους, όπως αναφέρεται από πολλούς ερευνητές.
Μία έρευνά μου, όμως, που έγινε επάνω στην Οδύσσεια του Ομήρου με την αναφορά του στις πόλεις που επισκέφθηκε ο Οδυσσεύς φανερώνει ότι είναι όντως δημιουργοί των Ελευσινίων Μυστηρίων οι: Εύμολπος, Διοκλής, Κελεός και Τριπτόλεμος. Ας αφουγκραστούμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο μου:

«Ίσμαρος: γυιος του Ευμόλπου από τον οποίο πήρε το όνομα η πόλις.
Εύμολπος: Βασιλεύς της Θράκης και της Ελευσίνος, γενάρχης των Ευμολπιδών.
Ευμολπίδες: όνομα απογόνων του Ευμόλπου, ιερέων της Αττικής και των Ελευσινίων μυστηρίων. 
Ας δούμε ποιός ήταν ο Εύμολπος.
Στον Ομηρικό προς την Δήμητρα ύμνο αναφέρεται, ότι η θεά δίδαξε στον Εύμολπο, εκτός από τα Καβείρια και τα Ελευσίνια, σεμνά της μυστήρια.
Σας παρουσιάζω το απόσπασμα:
{Μία από τις θυγατέρες του Ελευσινίου Κελεού λέει στην θεά Δήμητρα: 

«Καλή μου γυναίκα (Μαία), πρέπει, παρά την θλίψη μας, να υπομείνουμε ό,τι οι θεοί μας δίνουν, γιατί είναι ισχυρότεροι από εμάς τους αδύνατους ανθρώπους, αλλά θα σου υποδείξω τους πολίτες που κατέχουν εδώ τις τιμές και την δύναμη και επί κεφαλής του λαού μας αμύνονται στα τείχη της πόλεως μας με την ευθύτητα των σκέψεων και των αποφάσεών τους. Ο σοφός Τριπτόλεμος, ο Διοκλής, ο Πολύξενος και ο άμεμπτος Εύμολπος»… και πιο κάτω: … «Μετά δίδαξε ( η θεά Δήμητρα) τους τρεις βασιλείς τούς επιτηρητές της δικαιοσύνης, τον Τριπτόλεμο, τον Διοκλή τον αρματηλάτη, τον ισχυρό Εύμολπο και αυτόν τον Κελεό, τον ηγέτη του λαού, την ορθή τέλεση των ιερουργιών, αποκάλυψε σε όλους τα αγαθά όργια και τις σεμνές τελετές, τις οποίες ούτε πρέπει να παραλείπουμε, ούτε να κοινολογούμε, ούτε να γνωστοποιούμε…».