ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ! Τι είναι και η ιστορία του ανά τους αιώνες

Σήμερα η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου.

Την 21η Ιούνη, έχουμε και αστρονομικά την έναρξη του καλοκαιριού. Αυτό συμβαίνει κατά την χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης είναι στραμμένος όσο περισσότερο επιτρέπει η κλίση της Γης, μακριά από τον Ήλιο, κατά την ετήσια τροχιά της γύρω από αυτόν. Η στιγμή αυτή ονομάζεται ηλιοστάσιο του Ιούνη, ή θερινό ηλιοστάσιο. Κατά το ηλιοστάσιο του Ιούνη ο ήλιος φθάνει στο βορειότερο σημείο της Γης, με τις ακτίνες του να βρίσκουν κάθετα την επιφάνεια της Γης στον Τροπικό του Καρκίνου, όταν η Γη έχει κλίση περίπου 23,5° σε σχέση με τον κατακόρυφο άξονά της.

Κατά η διάρκεια του θερινού ηλιοστασίου η μέρα, έχει τις περισσότερες ώρες για εκείνους που ζουν στα βόρεια του Τροπικού του Καρκίνου (γεωγραφικό πλάτος 23.5° βόρεια). Όσοι ζουν ή ταξιδεύουν προς τα βόρεια, προς τον Αρκτικό Κύκλο (66,5° βόρεια από τον Ισημερινό) μπορούν να δουν τον «ήλιο του μεσονυκτίου», όπου ο ήλιος παραμένει ορατός σε όλη τη νύχτα, ενώ εκείνοι που ζουν ή ταξιδεύουν νότια προς τον Ανταρκτικό κύκλο (66,5° νότια από τον Ισημερινό)δεν θα δουν τον ήλιο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου του έτους . Για εκείνους που ζουν κοντά στον Ισημερινό, ο ήλιος δεν κινείται πάνω-κάτω στον ουρανό. Αυτό σημαίνει ότι στη διάρκεια της ημέρας η θερμοκρασία δεν έχει μεγάλες διαφορές, ή είναι σχεδόν σταθερή.

Η 21η Ιούνη αποτελεί το θερινό ηλιοστάσιο σηματοδοτώντας την πρώτη ημέρα του Καλοκαιριού για το βόρειο ημισφαίριο, και την πρώτη μέρα του Χειμώνα (χειμερινό ηλιοστάσιο) για το νότιο ημισφαίριο της Γης. Η λέξη ηλιοστάσιο προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι» ή «στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αρχίζει να αντιστρέφεται. Και στα αγγλικά η λέξη solstice προέρχεται από τη λατινική λέξη “solstitium“, που σημαίνει «ήλιος-ακινητοποίηση», γιατί το σημείο στο οποίο ο ήλιος φαίνεται σταματά και να αντιστρέφει την κατεύθυνσή του (τροπή) μετά από αυτήν την ημέρα. Την ημέρα αυτή, ο ήλιος δεν ανατέλλει ακριβώς στα ανατολικά, αλλά ανεβαίνει στο βόρειοτερο σημείο από την ανατολή και δύει στο βορειότερο σημείο από τη δύση, παραμένοντας στον ουρανό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στο νότιο ημισφαίριο, το ηλιοστάσιο του Ιούνη είναι γνωστό ως η μικρότερη μέρα του χρόνου.

Μετά το ηλιοστάσιο του Ιούνη, ο ήλιος ακολουθεί μια ολοένα χαμηλότερη πορεία στον ουρανό κάθε μέρα, (στο βόρειο ημισφαίριο), μέχρι να φτάσει στο σημείο όπου το μήκος της ημέρας είναι περίπου 12 ώρες και οκτώ έως εννέα λεπτά σε περιοχές που είναι περίπου 30 μοίρες βόρεια ή νότια του ισημερινού, ενώ οι περιοχές που είναι 60 μοίρες βόρεια ή νότια του ισημερινού παρατηρούν φως για περίπου 12 ώρες και 16 λεπτά. Αυτό καλείται Φθινοπωρινή Ισημερία, στο βόρειο ημισφαίριο, ή Εαρινή Ισημερία στο Νότιο ημισφαίριο. Πολλές περιοχές γύρω από τον Ισημερινό έχουν μήκος φως περίπου 12 ώρες και έξι λεπτά κατά τη διάρκεια της ισημερίας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η Γη δεν κινείται με σταθερή ταχύτητα στην ελλειπτική τροχιά της. Συνεπώς, οι εποχές δεν είναι ίσου μήκους: οι χρόνοι που υπολογίζονται για τη μετακίνηση του ήλιου από την ισημερία του Μάρτη μέχρι το ηλιοστάσιο του Ιούνη, από την ισημερία του Σεπτέμβρη, μέχρι το ηλιοστάσιο του Δεκέμβρη, και ξανά πίσω στην ισημερία του Μάρτη, είναι περίπου 92,8 – 93,6 – 89,8 και 89,0 ημέρες αντίστοιχα. Η παρηγοριά μας, στο βόρειο ημισφαίριο, είναι ότι η άνοιξη και το καλοκαίρι διαρκούν περισσότερο από ότι το φθινόπωρο και ο χειμώνας!

Χωρίς την κλίση του άξονα της γης, δεν θα είχαμε εποχές. Οι ακτίνες του ήλιου θα ήταν κάθετα πάνω από τον ισημερινό όλο το χρόνο. Η Γη κάνει και ελαφρώς ελλειπτική τροχιά γύρω από τον ήλιο. Κατά τη διάρκεια της έλλειψης, βρίσκεται πιο μακριά από τον ήλιο για την 4η Ιούλη. Το σημείο αυτό είναι γνωστό ως το αφήλιο και η Γη είναι 94.555.000 μίλια μακριά από τον ήλιο. Το αντίθετο, το περιήλιο, λαμβάνει χώρα την 4η Γενάρη, όταν η Γη είναι μόνο 91.445.000 μίλια μακριά από τον ήλιο.

Πανσέληνος Διδύμων

 

«Αυτοί λέγεται ότι είναι οι Διόσκουροι. Αφού ανατράφηκαν στην Λακωνική, απέκτησαν φήμη. Ως προς την φιλαδέλφεια υπερείχαν από όλους γιατί ούτε για την εξουσία, ούτε για κάτι άλλο μάλλωσαν. Επειδή ο Ζευς ήθελε να θυμούνται την ομόνοιά τους, τους ονόμασε Διδύμους και τους τοποθέτησε στα άστρα. Έχουν δε αστέρες, αυτός μεν που είναι ανεβασμένος στον Καρκίνο έναν λαμπρό αστέρα στην κεφαλή, σε κάθε ώμο από έναν λαμπρό, στο δεξί χέρι έναν, σε κάθε γόνατο έναν.


                                                       

 Ο επόμενος έχει  στην κεφαλή έναν λαμπρό. Στον αριστερό ώμο έναν λαμπρό σε κάθε μαστό από έναν. Στον αριστερό αγκώνα από έναν, στο άκρο του χεριού έναν. Στο αριστερό γόνατο έναν. Σε κάθε πόδι έναν κάτω από το αριστερό πόδι έναν, ο οποίος ονομάζεται Πρόπους. Σύνολο δεκαεφτά».

 

---

Το όνομα του Αστερισμού των Διδύμων δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποιον συγκεκριμένο αστρονόμο ή συγγραφέα, καθώς η έννοιά τους αναφέρεται στα δύο κυρίαρχα άστρα τους, στον Κάστορα (α Διδύμων) και στον Πολυδεύκη (β Διδύμων).


 

Για τους Αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους ήταν οι Διόσκουροι, οι δίδυμοι γυιοι της Λήδας και του Διός, ο οποίος συνευρέθη με την Λήδα μεταμορφωμένος σε κύκνο.
Ο Πλούταρχος τους αποκαλούσε Σιώ από τους δύο θεούς των Σπαρτιατών και Άνακες (βασιλιάδες), ο δε Θεοδώρητος Εφεστίους, δηλαδή Θεούς της οικογένειας. 

Σχετικά λατινικά ονόματα είναι τα Dii Samothraces, από τον τόπο λατρείας των Καβείρων στην Σαμοθράκη, μία εκδοχή κατά την οποία ο αστερισμός παριστάνει δύο Καβείρους, γυιους του Ηφαίστου και της Καβείρας των οποίων η λατρεία ξεκίνησε στην Σαμοθράκη από τους Πελασγούς ή στην Ιταλία από τον Αινεία και Dii Germany (οι Αδελφοί Θεοί ή Πανόμοιοι Θεοί).(2)

Αντιθέτως ο Μανίλιος αποκαλούσε τους Διδύμους Phoebi Sidus (άστρο του Φοίβου), ως υποκείμενους στην προστασία του Απόλλωνος. 

Σπανιότερα, δυάδες μη διδύμων μυθολογικών προσώπων έπαιρναν την θέση των Διοσκούρων, όπως οι:

Απόλλων και Ηρακλής,
Τριπτόλεμος και Ιασίων,
Θησεύς και Πειρίθοος. 

Ως ζωδιακός αστερισμός οι Διόσκουροι συνδέθηκαν με την Αστρολογία για την αποτελεσματική τους βοήθεια στους συντρόφους τους, Αργοναύτες, κατά την καταιγίδα που έθεσε σε κίνδυνο την «Αργώ». Για τον λόγο αυτό ο αστερισμός συμβολιζόταν αρκετές φορές με δύο αστέρες πάνω από ένα πλοίο.

Ποιοί, όμως, ήταν οι Διόσκουροι και ποιό είναι το νόημά τους μεταφυσικά; 

Αρχικά, αν θέλουμε να χωρίσουμε την λέξη στα συνθετικά της μας φανερώνει ότι είναι οι: 

Διός - Κούροι = νέοι του Διός. 

Έχω αναφέρει ότι ο Δίας σε ένα επίπεδο, όχι μεταφυσικό, αλλά γήινο, αντιπροσωπεύει το φυσικό και αστρικό σώμα. Όταν, λοιπόν, το αστρικό σώμα καλύπτεται με στερεά σάρκα, ο άνθρωπος αναπτύσσει ένα φυσικό σώμα. Επειδή δεν υπάρχει περίπτωση να αναφερθώ σε αυτό το μυστήριο, εδώ, είναι σκόπιμο να τονίσω την σημασία της αλληγορίας των Διοσκούρων, όπως πολύ ωραία μάς την αναπτύσσει η ΄Ελενα Μπλαβάτσκυ: 

«Στο βιβλίο ΧΙ, 298 – 304 της Οδύσσειας, η Λήδα αναφέρεται σαν σύζυγος του Τυνδάρεω, η οποία γέννησε από τον σύζυγό της «δύο γυιους με γενναία καρδιά», τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη. Ο Δίας, αμέσως, μετά την γέννησή τους τους προικίζει με το δώρο τού να παραμείνουν ημι–αθάνατοι δηλαδή, να ζουν και να πεθαίνουν, καθένας με την σειρά, μέρα παρά μέρα (ετερήμεροι). Οι Τυνδαρίδες, οι δίδυμοι αδελφοί είναι ένα αστρονομικό σύμβολο και συμβολίζουν την ημέρα και την νύχτα, έτσι και οι γυναίκες τους, η Φοίβη και η Ιλάειρα, θυγατέρες του Απόλλωνος ή του Ηλίου, ήταν η προσωποποίησις της Αυγής και του Λυκόφωτος. Ο Πίνδαρος εμφανίζει την Λήδα να ενώνεται το ίδιο βράδυ με τον σύζυγό της καθώς και με τον πατέρα των Θεών, τον Δία. Έτσι ο Κάστωρ είναι γυιος θνητού, ενώ ο Πολυδεύκης γυιος αθανάτου. Στην αλληγορία αναφέρεται ότι σε ένα ξέσπασμα εκδικήσεως εναντίον των Αφαριδών, ο Πολυδεύκης σκοτώνει τον Λυγκέα «Λυγκέως οξυωπέστερον βλέπεις», «εκείνος που το βλέμμα του από όλους τους θνητούς ήταν το πιο διαπεραστικό» αλλά και ο Κάστωρ πληγώνεται από τον Ίδα «εκείνον που βλέπει και γνωρίζει». Ο Δίας τελειώνει αυτό το δυσάρεστο γεγονός ρίχνοντας τον κεραυνό του και σκοτώνοντας τον Ίδα και τον Λυγκέα. Ο Πολυδεύκης απελπισμένος που χάνει τον αδελφό του παρακαλεί τον πατέρα του τον Δία να σκοτώσει και αυτόν. Όμως αυτό δεν μπορούσε να γίνει γιατί ο Πολυδεύκης ήταν αθάνατος. Δέχθηκε, όμως, ο Δίας να περνά ο Πολυδεύκης την μισή του ζωή στον Ουράνιο Όλυμπο και την άλλη μισή στον τάφο με τον αδελφό του. 

Πρόκειται για μυθολογική φαντασία; 

Στην πραγματικότητα είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό. Δεν είναι η εξήγησις που δίνει ο Πλούταρχος για την πραγματική φιλία, αλλά είναι ο Πολυδεύκης η «Ψυχή» που θέλει να μείνει πάντοτε ενωμένη με τον φορέα της, Κάστορα, «σώμα». «Με αυτόν τον τρόπο προσφέρει στον λιγότερο ευνοημένο, θνητό αδελφό του ένα μέρος της δικής του Θείας φύσεως, συνδέοντάς τον έτσι με την δική του αθανασία». (3)

Είναι ένας σαφής μύθος της ενώσεως της δυναμοενέργειας – Ψυχής με το φθαρτό, γήινο σώμα μας.