ΠΙΣΤΕΥΕ Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΣΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ ;Μα
τον Δία, Ερμογένη μου, εάν έχωμεν νουν, ένας είναι ο καλλίτερος τρόπος,
ότι δηλαδή περί των θεών τίποτε δεν γνωρίζομεν, ούτε περί των ιδίων
ούτε περί των ονομάτων, τα οποία οι ίδιοι αποδίδουν εις τον εαυτόν των.
Και βεβαίως είναι φανερόν ότι εκείνοι μεταχειρίζονται τα αληθή ονόματα.
Αλλά δεύτερος πάλιν τρόπος της ορθότητος είναι, καθώς συνηθίζομεν να
ευχώμεθα εις τας προσευχάς, δηλαδή, όπως εκείνοι ευχαριστούνται να
ονομάζωνται, έτσι και ημείς να τους ονομάζωμεν, αφού τίποτε άλλο δεν
γνωρίζομεν· διότι εγώ φρονώ ότι είναι καλαί αι συνήθειαι των προσευχών.
Λοιπόν, εάν θέλης, ας εξετάσωμεν, αλλά αφού δηλώσωμεν
προηγουμένως εις τους θεούς, ότι ημείς τίποτε δεν θα εξετάσωμεν περί αυτών των ιδίων — διότι δεν έχομεν την αξίωσιν ότι είμεθα ικανοί δι' αυτό — αλλά μόνον περί των ανθρώπων: ποίαν άραγε δοξασίαν είχαν όταν έθεταν εις αυτούς τα ονόματα, διότι αυτό δεν είναι βλασφημία.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΑΤΥΛΟΣ
Αλλά και πέρα από το ζήτημα της φήμης, Αθηναίοι, δε μου φαίνεται ότι είναι δίκαιο να παρακαλάει κανείς το δικαστή, ούτε να αθωώνεται με παρακάλια, αλλά να εξηγεί την ουσία της υπόθεσης και να πείθει. Γιατί δεν κάθεται στη θέση του ο δικαστής για αυτό το σκοπό, για να κάνει χάρες κατά την απονομή του δικαίου, αλλά για να κρίνει αντικειμενικά· και ορκίστηκε όχι να κάνει χάρες σε όποιον θέλει, αλλά να δικάζει σύμφωνα με τους νόμους. Έτσι λοιπόν δεν πρέπει ούτε εμείς οι κατηγορούμενοι να σας συνηθίζουμε στην επιορκία, ούτε εσείς να τη συνηθίζετε. Γιατί σε αυτή την περίπτωση και οι μεν και οι δε θα δείχναμε ασέβεια προς τους θεούς. Μην έχετε επομένως την απαίτηση, Αθηναίοι, να συμπεριφερθώ σε σας με τρόπο που πιστεύω ότι ούτε ωραίος είναι, ούτε δίκαιος, ούτε αρέσει στους θεούς· προπαντός, μα το Δία, από τη στιγμή που με μήνυσε για ασέβεια αυτός εδώ ο Μέλητος. Γιατί σαφέστατα, αν σας έπειθα και σας βίαζα με παρακάλια να παραβείτε τον όρκο σας, θα σας δίδασκα να μην πιστεύετε στην ύπαρξη των θεών και, πράγματι, με την απολογία μου θα επέρριπτα ο ίδιος στον εαυτό μου την κατηγορία ότι δεν πιστεύω στους θεούς. Αλλά αυτό πολύ απέχει από την αλήθεια. Γιατί πιστεύω, Αθηναίοι, πολύ περισσότερο από ό,τι οποιοσδήποτε από τους κατήγορους μου, και αφήνω εσάς και το θεό να με κρίνετε και να αποφασίσετε ποιο είναι το καλύτερο να γίνει για μένα και για σας.
ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ
Θα 'τανε φοβερό και πράγματι τότε θα ήταν δίκαιο να με φέρει κανείς στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι δεν πιστεύω στους θεούς και ότι δεν υπακούω στον χρησμό, και ότι φοβάμαι τον θάνατο και ότι νομίζω πως είμαι σοφός ενώ δεν είμαι.
ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ,ΠΛΑΤΩΝ
Ω φίλε(αγαπητέ) ΠΑΝ (Δημιουργέ που έχεις φτιάξει το ΠΑΝ), και σεις άλλοι θεοί, όσοι λατρεύεστε εδώ ,κάνε τε με να γίνω ωραίος εσωτερικά(στην ψυχή). Τα δε υλικά αγαθά, όσα έχω, κάντε τα να βρίσκονται σε αρμονική σχέση με τις ιδέες μου. Να νομίζω πλούσιο μόνο το σοφό, και να έχω τόση περιουσία, όση θα ήταν αρκετή να έχει και να ανέχεται, όχι άλλος άνθρωπος αλλά ο σώφρων.
Πλάτων (Φαίδρος, 279 B-C)
Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙ ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΦΥΛΑΚΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ :
προηγουμένως εις τους θεούς, ότι ημείς τίποτε δεν θα εξετάσωμεν περί αυτών των ιδίων — διότι δεν έχομεν την αξίωσιν ότι είμεθα ικανοί δι' αυτό — αλλά μόνον περί των ανθρώπων: ποίαν άραγε δοξασίαν είχαν όταν έθεταν εις αυτούς τα ονόματα, διότι αυτό δεν είναι βλασφημία.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΑΤΥΛΟΣ
Αλλά και πέρα από το ζήτημα της φήμης, Αθηναίοι, δε μου φαίνεται ότι είναι δίκαιο να παρακαλάει κανείς το δικαστή, ούτε να αθωώνεται με παρακάλια, αλλά να εξηγεί την ουσία της υπόθεσης και να πείθει. Γιατί δεν κάθεται στη θέση του ο δικαστής για αυτό το σκοπό, για να κάνει χάρες κατά την απονομή του δικαίου, αλλά για να κρίνει αντικειμενικά· και ορκίστηκε όχι να κάνει χάρες σε όποιον θέλει, αλλά να δικάζει σύμφωνα με τους νόμους. Έτσι λοιπόν δεν πρέπει ούτε εμείς οι κατηγορούμενοι να σας συνηθίζουμε στην επιορκία, ούτε εσείς να τη συνηθίζετε. Γιατί σε αυτή την περίπτωση και οι μεν και οι δε θα δείχναμε ασέβεια προς τους θεούς. Μην έχετε επομένως την απαίτηση, Αθηναίοι, να συμπεριφερθώ σε σας με τρόπο που πιστεύω ότι ούτε ωραίος είναι, ούτε δίκαιος, ούτε αρέσει στους θεούς· προπαντός, μα το Δία, από τη στιγμή που με μήνυσε για ασέβεια αυτός εδώ ο Μέλητος. Γιατί σαφέστατα, αν σας έπειθα και σας βίαζα με παρακάλια να παραβείτε τον όρκο σας, θα σας δίδασκα να μην πιστεύετε στην ύπαρξη των θεών και, πράγματι, με την απολογία μου θα επέρριπτα ο ίδιος στον εαυτό μου την κατηγορία ότι δεν πιστεύω στους θεούς. Αλλά αυτό πολύ απέχει από την αλήθεια. Γιατί πιστεύω, Αθηναίοι, πολύ περισσότερο από ό,τι οποιοσδήποτε από τους κατήγορους μου, και αφήνω εσάς και το θεό να με κρίνετε και να αποφασίσετε ποιο είναι το καλύτερο να γίνει για μένα και για σας.
ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ
Θα 'τανε φοβερό και πράγματι τότε θα ήταν δίκαιο να με φέρει κανείς στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι δεν πιστεύω στους θεούς και ότι δεν υπακούω στον χρησμό, και ότι φοβάμαι τον θάνατο και ότι νομίζω πως είμαι σοφός ενώ δεν είμαι.
ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ,ΠΛΑΤΩΝ
Ω φίλε(αγαπητέ) ΠΑΝ (Δημιουργέ που έχεις φτιάξει το ΠΑΝ), και σεις άλλοι θεοί, όσοι λατρεύεστε εδώ ,κάνε τε με να γίνω ωραίος εσωτερικά(στην ψυχή). Τα δε υλικά αγαθά, όσα έχω, κάντε τα να βρίσκονται σε αρμονική σχέση με τις ιδέες μου. Να νομίζω πλούσιο μόνο το σοφό, και να έχω τόση περιουσία, όση θα ήταν αρκετή να έχει και να ανέχεται, όχι άλλος άνθρωπος αλλά ο σώφρων.
Πλάτων (Φαίδρος, 279 B-C)
Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙ ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΦΥΛΑΚΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ :